ORTA ASYA KÜLTÜR BÖLGELERİ; TÜRKLER

       Türklerin ana yurdu olan Orta Asya’da yapılan arkeolojik kazılar sonucunda paleolitik döneme kadar uzanan kültür katmanları tespit edilmiştir. Kurgan adı verilen mezarlardan tespit edilen buluntular sayesinde MÖ 4000 yılından itibaren Orta Asya’da yaşayan kültürleri öğrenmek mümkün olmuştur.

       Anav, Afanasyeova, Andronova, Karasuk ve Tagar önemli kültür merkezleri arasında yer almıştır.

Anav Kültürü: Batı Türkistan’da Aşkabad yakınlarında yapılan kaılarda ortaya çıkarılmış en eski kültürdür.

Anav Kültürü: Anav kültürü döneminde hayvancılıkla ve tarımla uğraşmış, kerpiç evlerde oturmuşlardır.

Afanasyeova Kültürü: Altay Sayan Dağlarının kuzeybatısında oluşan bu kültür döneminde; avcı ve savaşçı Türkler, at ve deve gibi hayvanları evcilleştirmişlerdir. Bakırdan savaş araçları ve süs eşyaları yapmışlardır.

Andronova Kültürü: Altaylardan Ural Dağları’na ve Hazar Denizi’nin kuzeydoğusuna kadar etkili olan bu kültür döneminde Türkler; Tunç ve altın madenlerini işlemeyi öğrenmişlerdir.

Karasuk Kültürü: Bu kültür Yenisey Irmağı’nın kolu olan Karasuk Nehri civarında yaşanmıştır.

Tagar Kültürü: Bu kültür ise Abakan bölgesinde kurulmuştur.

İSKİTLER (Sakalar):

     Orta Asya kökenli atlı-göçebe bir topluluk olan İskitler MÖ 7. yüzyılda batıya göç ederek Karadeniz’in kuzeyinden tuna ırmağına kadar uzanan topraklara yerleştiler.

     Gök Tanrı ve Şamanizm inançlarını benimsemişlerdir. Ahret inancına sahip olan İskitler, ölülerini değerli eşyalarıyla birlikte gömmüşlerdir. Eşyalarında hayvan üslubu sanatını kullanmışlardır. Bu özelliklerinden dolayı ilk Türk topluluğu olarak bilinirler.

    İskitlerin çoğunluğu göçebeydi. Göçebe olanlar sürülerine otlak bulmak için sürekli yer değiştirirlerdi. Yerleşik yaşama geçmiş olanlar tarım ve ticaretle uğraşırlardı. İskitlerin en yoğun yaşadıkları yer Kırım yarımadasıydı.

Kafkas dağlarını aşarak Anadolu’ya giren İskitler, Suriye ve Filistin’e kadar akınlarda bulunmuşlar. İskitlerin siyasi tarihi MÖ 2. yüzyılın ortalarına kadar devam etmiştir. Bu tarihten sonra zayıflamaya başlayan İskitler, Hunların ve diğer kavimlerin arasında karışarak kayboldular. Günümüzde Yakut Türkleri, İskitlerin soyundan gelmektedir.

İskitlerin yaşam biçimleri, gelenek ve görenekleri ile dillerine, sanatlarına ait buluntular, bize diğer Türk boylarıyla bezer birçok özelliği taşıdığını göstermektedir. Bundan dolayı İskitler, Orta Asya kökenli bir Türk kavmidir.

İskit hükümdarlarının en tanınmış kahramanı Alp Er Tunga’dır. Alp Er Tunga’nın Pers hükümdarı II. Kirus ile olan mücadelesi sagu ve destanlara konu olmuştur. Alp Er Tunga ve Şu, İskitlerin önemli destanları arasında yer almıştır.

   İskitler, altın ve gümüş işçiliğinde oldukça ileri bir seviyeye ulaştıklarından bozkırların kuyumcuları olarak tanınmalarına neden olmuştur.