TBMM'i açıldığında buna tepki olarak TBMM'ye karşı ayaklanmalar çıkmıştır. TBMM çıkan ayaklanmaları aldığı tedbirlerle bastırmıştır

TBMM'NİN AÇILMASI (23-NİSAN-1920)                                                                 

  Osmanlı Parlamentosu dağıtılınca 23- Nisan-1920'de Hacı Bayram Camii’nde kılınan Cuma namazının ardından Büyük Millet Meclisi törenlerle açıldı. TBMM açıldı. Egemenliği Millete veren meclis açılmış oldu.

24 Nisan 1920 günü yapılan toplantıda Mustafa Kemal, meclis başkanlığına seçildi.  Mustafa Kemal’in Meclisin yetkileri ve hükümetin kurulması konusundaki önergesi kabul edildi.  Alınan kararlardan bazıları:

-Hükümet kurmak zorunludur.

-Geçici olarak bir hükümet başkanı tanımak veya padişah vekili atamak doğu değildir.

-Büyük Millet Meclisi yasama ve yürütme yetkisine sahiptir.

-Meclis içinden seçilen bir heyet hükümet işlerine bakar.

-Meclis başkanı hükümetin de başkanıdır.

Mecliste toplanmış olan milli iradeyi vatanın kaderine tayin kılmak temel ilkedir.

-Büyük Millet Meclisi üzerinde güç yoktur.

Padişah ve halife İtilaf Devletlerinin baskısından kurtulduktan sonra meclisin düzenleyeceği yasaya göre hareket edecektir.

  Mustafa Kemal 30 Nisan 1920’de Avrupa Devletlerinin dışişleri bakanlıklarına Büyük Millet Meclisinin açıldığını bildiren mektuplar gönderdi. Yabancı devletlerin Osmanlı Hükümeti ile yaptıkları ve yapacakları tüm antlaşmaları Büyük Millet Meclisinin kabul etmeyeceğini bildirdi. 3 Mayıs 1920’de on bir bakandan oluşan ve başkanlığını Mustafa Kemal’in yaptığı Büyük Millet Meclisi Hükümeti kuruldu.

Kurulan hükümet,

-vatanı işgalden kurtarmak

-yeni devlet düzeninin oluşturmak için çalışmalara başladı.

Önemi:

Ulusal birliğin gerçekleşmesi ve milli iradenin hâkim kılınması açısından çok önemlidir.

-Meclisin kabul ettiği esaslara göre millet iradesine dayanan ve milli egemenliği kabul etmiş yeni bir Türk Devleti kuruluyordu.

Milli egemenliğini ilke edinen bu yeni devletin bir anayasaya ihtiyacı vardı Bu amaçla kurulan komisyonun hazırladığı anayasa; Teşkilat-ı Esasiye Kanunu 20 Ocak 1921’de mecliste kabul edildi.

20-OCAK-1921 Anayasası: Egemenliğin Millete ait olduğunu ilk defa gündeme geldi. BMM,Kuvvetler Birliği esasına dayalı; yasama, yürütme ve yargı yetkileri meclisin elindeydi.

    I. TBMM'nin Yaptığı İsler:

 Milli Egemenlik ilkesini açık bir şekilde başlattı.

·  Yeni Türk Devleti'nin temelini attı.

·  İç Ayaklanmaları bastırdı. Hıyaneti Vataniye Kanununu kabul etti. İstiklal Mahkemelerini kurdu.

·  İnönü, Kütahya, Eskişehir, Sakarya muharebelerini ve Büyük Taarruzu yaptı.

·  İstiklal Marşını kabul etti. (12-Mart-1921)

·  Yeni Türk Devleti'nin ilk anayasasını kabul etti.

·  Düzenli Orduyu kurdu.

·  Sevr Antlaşmasını imza edenleri vatan haini ilan etti.

·  Saltanatı kaldırdı.

·  Türk Milleti adına antlaşmalar yaptı.

·  Lozan Görüşmelerine ara verilince II. Meclise görevi bıraktı,

·  ( Seçimle yenilendi.

             11-Ağustos- İ923'de II. Meclis göreve geldi.                                          

            Büyük Millet Meclisine Karşı Çıkan Ayaklanmalar:

Büyük Millet Meclisi bir yandan yurdun düşman işgalinden kurtarılması için çözüm yolları ararken diğer yandan da yeni devletin kurulma çalışmalrını yürütüyordu. Ancak ilk açıldığı dönemlerde Meclisi en çok meşgul eden sorun yurdun çeşitli yerlerinde çıkan ayaklanmalardı. Ayaklanmalar Kuvay-i Milliye ve Milli Mücadeleye karşı başlamış ve Meclis açıldıktan sonra da Meclis’e karşı devam etmiştir. 1919’da başlayan ve 1921’in sonlarına doğru bastırılabilen ayaklanmalar; Osmanlı Hükümeti ile İtilaf devletleri tarafından kışkırtılmıştır.

Damat Ferit Paşa, Şeyhülislam Dürrîzade Abdullah Efendi’den aldığı fetva İngiliz Uçakları ile Anadolu’nun her yerine dağıtıldı.

Çıkarılarak halka dağıtılan Fetva’da; Halkın halife etrafında toplanarak İstanbul Hükümeti’nin asi olarak kabul ettiği kişilerle savaşmaları isteniyordu.  

  TBMM Hükümetine Karşı Çıkarılan Ayaklanmaların Sebepleri:

 -Meclisin otoritesini yok etmek için İstanbul Hükümetinin kışkırtmaları

-Bazı Kuva-i Milliye birliklerinin disiplinsiz davranışları; halktan zorla para toplamaları, yiyecek ve silah toplamaları

-İngilizlerin, Boğazların her iki yakasına yerleşmek amacıyla ayaklanmaları desteklemeleri

-Azınlıkların ayrı bir devlet kurma arzuları

Anadolu’da bazı kişilerin otorite boşluğundan yararlanmak istemesi

-Halkın savaştan yıpranmış olması, askere almalarda problemler oluşu Ayaklanmaları dört grupta toplayabiliriz.

   A) Doğrudan doğruya İstanbul Hükümetince yürütülen ayaklanmalar

    • İngilizler İstanbul ve Marmara'yı ellerinde bulundurmak amacıyla tampon bölge oluşturmak için İstanbul Hükümetini kullanmışlardır.

Anzavur Ayaklanması

Kuva-i İnzibatiye ( Halifelik Ordusu ) ayaklanması

Bu ayaklanmalar Çerkez Ethem birlikleri ve Ali Fuat Paşa’ya bağlı birlikler tarafından bastırılmıştır.     

  B) İstanbul Hükümetinin ve İşgal güçlerinin kışkırtmaları sonucu çıkan ayaklanmalar

 Bolu, Düzce, Hendek ve Adapazarı Ayaklanmaları

Yozgat Ayaklanması

Afyon Ayaklanması

Konya ayaklanması

Milli Aşiret Ayaklanması

Diğer Ayaklanmalar: Ali Batı, Şeyh Eşref, Koçkiri, Cemil Çeto

Bu ayaklanmalar Kuvay-i Milliye birlikleri tarafından bastırılmıştır.                     

   C) Azınlıkların Çıkardıkları Ayaklanmalar

-Pontus Ayaklanması

 -Ermeni Ayaklanması

Anadolu’nun işgal altında olmasından yararlanmak isteyen Ermeni ve Rumların çıkardığı ayaklanmalardı. Güney ve doğu illerinde Ermeniler, Karadeniz Bölgesi’nde de Rumlar ayaklandılar.

 Ermenilere karşı Kâzım Karabekir, Rumlara karşı Nurettin Paşa komutasındaki Türk birlikleri bu ayaklanmaları bastırdılar.

- Kuva-i Milliye taraftarı olup sonradan ayaklananlar

Osmanlı Hükümeti Milli Mücadele’ye karşı Anadolu halkını kışkırtmıştır. İtilaf Devletleri ise işgal bölgelerine yerleşmek, Milli Mücadele’yi oyalamak, Boğazlar ve çevresini denetim altında  tutmak ve azınlıklardan yararlanmak amacıyla ayaklanmaları desteklemiştir.

-Demirci Mehmet Efe Ayaklanması: Refet Bey (Bele) tarafından bu ayaklanma bastırılmıştır.

-Çerkez Ethem ayaklananlarıdır: Düzenli orduya girmemek için bu ayaklanmayı çıkarmıştır. İsmet İnönü tarafından bu ayaklanma bastırılmıştır.

            TBMM'nin Aldığı Tedbirler

            İstanbul Hükümeti’nin Milli Mücadele’yi engelleme çabaları şeyhülislamdan fetva alma, İtilaf Devletleriyle iş birliği yapma hatta ayaklanmalar çıkarma yollarıyla devam etmekteydi.  Bunun için Büyük Millet Meclisi bazı önlemler aldı.

1 - İstanbul ile her türlü haberleşme kesildi.

2- Hıyanet-i Vataniye Kanunu çıkarıldı. ( 29-Nisan-1920 )

Uyarı: Hıyanet-i Vataniye Kanunu ile; İsyanları bastırmak TBMM'nin otoritesini sağlamaktı. Böylece askere alma işlemlerinin kolaylaştırılması düşünüldü.

3- İstiklal Mahkemeleri Kuruldu. ( Üyeleri TBMM'den seçildi- 11-Eylül-1920)

4- İstanbul Hükümetinin yaptığı her türlü işlem yok sayıldı.

5- Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi Milli Mücadeleyi öven fetvalar yayınladı.

6- Sivas’ta İrade-i Milliye gazetesinden sonra Ankara’da da Hakimiyetimilliye gazetesi çıkarılmaya başlandı. Anadolu Ajans’ı kuruldu. Böylece Mustafa Kemal’in yazıları yayımlanıyor ve Milli Mücadele  ile ilgili gelişmeler halka ulaştırılıyordu.