Yüz yılın sonlarında Almanya’nın güçlenerek İngiliz çıkarlarını tehlikeye sokunca İngiltere Almanya’ya karşı Rusya ile ittifak kurarak Rusları Balkanlarda ve Osmanlı toprakları üzerinde serbest bırakınca Osmanlılar da; Rusya, İngiltere ve Fransa’ya karşı Almanya ile birlikte hareket etti.

    Yine Osmanlı devleti Fransız İhtilali’nden olumsuz etkilenmiş. Özellikte Balkan ulusları isyan ederek Osmanlıdan birer birer kopmaya başlamışlardı

     Osmanlı Devleti bu durum karşısında; dış güçlerin içişlerine karışmasını önlemek ve toprak bütünlüğünü koruyarak parçalanmamak için; 1839’da Tanzimat Fermanı’nı, 1856’da ıslahat Fermanının, 1876’da Kanun-u Esasi’yi kabul ederek Meşruti yönetime geçmesine rağmen, yine de dağılmaktan kurtulamamıştı.

    19. yüzyılda Osmanlı toplumunda eğitim ve öğretimden kaynaklanan bir kültür çatışması görülmekteydi. Zira; II. Mahmut eski eğitim tarzı olan medreselere dokunmamış; bununla birlikte Batı tarzında eğitim veren okullar açılmıştır. Bu da medreselerden mezun olanlar ile batı tarzında mezun olanlar arasında bir kültürel çatışma meydana getirmişti.

    Osmanlı ekonomisi de kötü durumdaydı. Batı’da meydana gelen Sanayi İnkılabı’nı takip edememiş, kapitülasyonlar nedeniyle Osmanlı Devleti açık pazar haline gelmişti.  Osmanlı Devleti 1854’de ilk defa dışarıdan borç para almak zorunda kalmıştır. Alınan borçlar geri ödeyemediğinden 1881’de Duyun-u Umumiye (Genel Borçlar)  idaresi konularak Osmanlı’nın gelir kaynaklarına el konulmuştur.

    19. yüzyıldaki bu genel tablo Osmanlı devletinin hızla bir çöküş dönemine girdiğini gösterir. Bu durumu gören bir kısım aydınlar Osmanlı devletini çöküşten kurtarmak amacıyla bazı görüşler ortaya atmışlar.

    Osmanlı Devleti’ni çöküşten kurtarmak amacıyla ortaya atılan başlıca fikir akımları;

-Batıcılık

-Osmanlıcılık

-islâmcılık (Ümmetçilik-Panislamizm)

-Türkçülük (Turancılık-Pantürkizm)

-Adem-i Merkeziyetci (federalcilik)

 I. MEŞRUTİYET (23-ARALIK 1876):

Meşrutiyet; Parlamentolu Krallık, Taçlı Parlamento da denir. Hükümdarın yanında bir meclis ve anayasa vardır. Hükümdarın yetkileri kısılmıştır.

İlanı: 31-Ağustos 1876 tarihinde Osmanlı tahtına geçen II. Abdülhamid Yeni Osmanlılara (Jön Türkler) verdiği sözü tutarak 23-Aralık 1876'da Meşrutiyeti ilan etti.

Böylece Türk tarihinde ilk defa millet temsilcilerinden oluşan Meclis-i Mebusan seçimleri yapıldı. Kanuni- Esasi kabul edildi. İlk defa halkın yönetime katıldığı anayasal düzene geçildi.

Sebebi: Genç Osmanlılara göre azınlıkların ayaklanmalarını önlemek ve güçlü devletlerin Osmanlıların iç işlerine karışmasını önlemek için meşrutiyete geçilmesi gerekiyordu.

 NOT: Meclis açma kapama yetkisi padişaha, yasama yetkisi Ayan Meclisi ile Mebusan Meclisine, Yürütme yetkisi Bakanlar Kurulu ’na aitti.

Ayan Meclisini padişah seçiyor. Seçim 4 yılda bir yapılıyor. Angarya kalkıyor. Mesken dokunulmazlığı ve kişi hürriyeti geliyor. 1877 1878’de Osmanlı Rus savaşları nedeniyle mebusan üyelerinin sağlıklı karar alamamaları ve fikir ayrılığına girmeleri nedeniyle padişah tarafından kapatıldı. 

II. Meşrutiyet Dönemi: