GÜÇ PAYLAŞIMI VE YÖNETİM ORGANİZASYONU

1) Orta Çağ’ın ilk yüzyıllarında Avrupa’da Germen kavimleri tarafından çok sayıda krallık kuruldu. Bu krallıklar zaman içinde Kutsal Roma Germen İmparatorluğu tarafından bir çatı altında toplandı. İmparatorluğun kurucuları, çevrelerindeki krallara ve beylere askerî hizmet karşılığında toprak verme uygulamasını başlattılar. Böylece kont, lord, dük, baron gibi unvanlar taşıyan toprak sahiplerinden oluşan soylular sınıfının doğmasına ortam hazırladılar.

2)  Avrupa’da merkezî otoritenin zayıfladığı, güvensizliğin arttığı, kent yaşamının ve ticaretin gerilediği dönemlerde soylular öne çıktılar. Yetiştirdikleri şövalyelerin ve köylülerin yardımıyla bulundukları yerlerin güvenliğini sağladılar. Bu amaçla korunaklı şatolar yaptılar ve böylece istilalara karşı arazilerini koruma kaygısı içinde bulunan çevredeki diğer toprak sahiplerini yanlarına çektiler. Bir yandan da kraldan kendi adlarına vergi ve asker toplama, yargılama yapma gibi siyasi yetkiler alarak güçlerini arttırdılar. Böylece IX. yüzyıldan itibaren Avrupa’nın hâkim yönetim anlayışı hâline gelecek olan feodalitenin temellerini attılar.

3)   Feodal düzende kralın altında genel olarak senyör adıyla anılan kontlar, onların da altında daha az toprağa sahip olan dükler vardı. Feodal toplumun en alt katmanını köylüler oluşturuyordu.

4)Feodalitenin güçlü kurumlarından biri kiliseydi. Dönemin hâkim anlayışına göre tanrı yeryüzünde sağlamak istediği düzeni senyörler eliyle kurmuştu. Bu nedenle senyörler, din adamlarına toprak bağışları yaparak kiliseye bağlı halk ile manevi bir bağ kurmaya önem veriyorlardı. Böylece kiliseyi feodal düzenin doğal bir müttefiki hâline getirerek iktidarlarını devam ettirmeye çalışıyorlardı.

5)  Orta Çağ’da Avrupa ülkelerinde feodalizm yaşanırken İran ve diğer Asya ülkelerinin pek çoğunda merkezî mutlak yönetimler hüküm sürüyordu. İç Asya’da kurulan Kök Türkler ve Uygurlarda ülkenin tek hâkimi kağan idi. Önemli devlet meseleleri boy beylerinin katıldığı kurultayda görüşülse de karar verme yetkisi kağandaydı.

6)   İran’daki Sasani Devleti’nde kast sistemine benzer bir toplum yapısı vardı. Aristokratlar, rahipler, kâtipler, orta boy toprak sahipleri, köylüler ve köleler toplumsal sınıfların başlıcalarıydı. Bu yapı içinde alt sınıftan birinin yukarı bir sınıfa geçmesi imkânsızdı.