Müslüman'ın Günlük Uygulaması Gereken Amelleri ve Kendisini Denetlemesi

Müslümanın günlük amelleri ve kendisini hesaba çekerek kendisi kendisini denetlemesi

 

1- Muhasebe ve Murakebe[1]

     Kendisine Müslümanım diyen bir Müslüman şahıs,. kendisini kontrol etmek için kendisi kendisini denetlemesidir.  Veya başka bir anlatım tarzıyla kendisini muhasebe etmeli ve kendisini bir müfettiş gibi denetlemesi gerekir. İnsan, kendisini hesaba çekmesi için bir zaman belirlemelidir. Bu zamanda amellerini, hareketlerini, konuşmalarını, yaptıklarını, yapamadıklarını ölçerek muhakeme etmelidir. Eğer bu muhakemede kendisini başarılı görmüşse, teşvik etmeli ve eğer başarısız bulmuşsa, bunu telafi etmelidir.

      Namaz kılmak odur ki insan kendisi kendisini denetler acaba Allah’ın huzuruna çıkıyorum, gün içinde hata, yanlış, günah işledim mi diye kendi kendisini hesaba çekmelidir. Ya da her uyku için yatağa girmeden önce iki rekat namaz kılmalı ve namazda kendisi kendisini sorgulayarak muhakeme etmelidir.

Yüce Allah bir ayette şöyle buyur:  “…Ve herkes, yarın için önceden ne göndermiş olduğuna baksın…”[2]

“Rabbine andolsun ki, onların hepsine yapmakta olduklarını mutlaka soracağız.”[3]

Allah-u Teâlâ’nın kendisini kıyamet günü hesaba çekeceğini bilen birisi, hesap günü gelmeden kendisini hesaba çekmeli, eksiklerini telafi etmelidir. Nitekim Peygamber Efendimiz (s.a.a) şöyle buyurmuşlardır: “Hesaba çekilmeden önce kendinizi hesaba çekin. Nefislerinizi, ölçülmeden önce ölçün.”[4]

    Şanlı Ehl'i Beyt'ten rivayet edilen bir hadiste: “Her gün kendisini hesaba çekmeyen bizden değildir. Eğer hayırlı bir amel yapmışsa, Allah’tan fazlasını istesin ve Allah’a ondan dolayı şükretsin. Ve eğer kötü bir amel yapmışsa, Allah’tan bağışlanma dilesin ve tövbe etsin.”[5]   

       “Ey âdemoğlu! Kendi nefsinden bir nasihatçiye sahip olduğun ve muhasebe (kendini hesap) etmeğe çaba gösterdiğin müddetçe hayır üzeresin.”[6]

İnsanın ömrü, sermayesidir. Dünya da, ticaret yaptığı bir pazardır. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuşlardır: “Dünya, Allah’ın dostlarının ticaret yeridir.”[7]

İnsan bu pazarda kendisinin en değerli sermayesini satmaktadır. Öyleyse ömrünü hangi yolda sarf ettiğini ve neyin karşılığında sattığını iyice oturup düşünmelidir.

2- Temizlik kurallarına uyma

Hiçbir din İslam dini kadar temizliğe önem vermemiştir. İslam, temizlik dinidir. Peygamber Efendimiz (s...(Selam ona ve onun soyuna olsu)) şöyle buyuruyor:

“Gücünüzün yettiği ile temizlenin/kendinizi temiz tutun. Çünkü Allah, İslam’ı temizlik üzerine kurmuştur.”[8]

Allah-u Teâlâ, temiz kullarını çok sever:

 “…Şüphesiz Allah çok tövbe edenleri sever, çok temizlenenleri sever.”[9]

3- Diş fırçalama

Diş fırçalamanın, insanın sağlığına çok faydası vardır. İslam dini de bu konuyu vurgulamıştır. Bu hususta Peygamber Efendimiz (s...) şöyle buyurmuştur:

 “Eğer ümmetim için zorluk çıkarmaktan çekinmeseydim, her namazla birlikte dişlerini fırçalamayı  farz kılardım.”[10]

Başka bir hadiste de şöyle yer almıştır: “Abdest, imanın bir parçasıdır ve dişleri fırçalmak da abdestin bir parçasıdır.”[11]

Aynı şekilde diğer bir rivayette şöyle nakledilmiştir:

“Cebrail, bana hep dişlerimi fırçalamayı tavsiye ediyordu, o kadar ki onun bu işi (diş fırçalamayı) yakın zamanda farz kılacağını zannettim.”[12]     

4- Müslümanların sorunlarıyla ilgilenme

Her Müslümanın günlük görevlerinden biri de Müslümanların sorunlarıyla ilgilenmesidir. Hiçbir Müslüman, ırkı, sınırı, coğrafi konumu, rengi ve dili bahane ederek, Müslümanların sorunları karşısında ister komşu olsun, ister coğrafi sınırların ötesinde yaşayan Müslüman olsun itinasız kalamaz. Bilakis İslami toplumda gelişen olaylara karşı hassas olmalıdır. Bu görev o kadar önemlidir ki birçok rivayette İslam’ın tümü bunda özetlenmiştir.

Bu bağlamda Peygamber Efendimizden (s.a.a) şöyle naklediyor: “Müslümanların meselelerine önem vermeyen kimse, Müslüman değildir.”[13]

Müslümanların hayrını istemek ve onlara dua etmek, her Müslüman için en az zahmeti olan bir iştir.

Hz. Ali (a.s) Peygamber Efendimizden (s.a.a) müminlere dua etmek hakkında şöyle nakleder: “Kim, her gün yirmi beş defa erkek ve kadın müminler için dua ederse, Allah-u Teâlâ, kini onun kalbinden çıkarır ve onu salih kullar arasına katar.”[14]

5- Allah’a hamd ve şükür etme

Dini öğretilere göre nimet verene şükür etmek farzdır. Aynı şekilde her sağlam akıl ve akıllı insan bu konuyu kabul eder. Bu yüzden nimetleri bize veren Allah’a şükretmeliyiz.

Hz. Ali (a.s) Allah’a şükretme konusunda şöyle buyurmuştur: “Allah’ın sizin üzerinizdeki birinci hakkı, O’nun nimetlerine şükür etmenizdir.”[15]

6- Allah’a istiğfar etmek ve sığınma

Allah’tan bağışlanma dilemek, insanın her gün yapmağa davet edildiği amellerden biridir.

İnsan, yaşadığı sürece günah tuzağına düşme ihtimali ile karşı karşıyadır. Bu tuzaktan kurtulmak için istiğfar etmeli ve Allah’tan bağışlanma dilemelidir. Ehl-i Beyt'ten rivayet edilen bir hadiste: “Allah’ın peygamberi bir günah işlemeksizin her gün yetmiş defa istiğfar ederdi.”[16]

İnsan istiğfarın yanında şeytanın tuzağından kurtulmak için her gün Allah’a sığınmalı ve O’ndan yardım dilemelidir.

Resulullah (s...) şöyle buyurmuştur: “Kim her gün şeytanın şerrinden on defa Allah’a sığınırsa, Allah-u Teâlâ şeytanı ondan defedecek bir meleği ona karar kılar.”[17]

Bu da açıktır ki Allah’a sığınmak sadece sözle olmaz. Sözün yanında şeytanın vesveselerine de duçar olmamaya çalışmalıdır.

 7- Peygamberimizin soyundan olan torunlarının kabrinin ziyaret edilmesi:

Sedid'ten rivayet edilen bir hadisete:: “Evinin üstüne çık. Soluna ve sağına bak. Başını göğe doğru kaldır. Sonra Hüseyin’in kabrine yönel ve de ki: "Sana Selam" bu takdirde, bir hac ve umre sevabı yazılır.”[18]

 8- Bilgiyi çoğaltmak/Bilgi birikimi

Okumak ve bilgi elde etmek, İslam’da önemli bir yere sahiptir. Bilgilinin bilgisize üstünlüğü güneş ışığından daha aydındır. Kur’an, bu konuyu şu ayetle beyan ediyor:   …De ki: Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?...”[19]

Peygamber Efendimiz (s...) de şöyle buyurmuştur: “İlim peşinde koşmak, her kadın ve erkek Müslümana farzdır.”[20]

Yine başka bir hadiste; Lokman’ın oğluna öğütlerinden birisi şuydu: Yavrum, günlerinde, gecelerinde ve ömrünün saatlerinde ilim öğrenmek için kendine bir vakit belirle.”[21]

9- Hayır amelleri çoğaltmak ve günahları terk etme

İnsan, her gün hayır amellerini artırmalı ve günahlarını da azaltmalıdır. Emirü’l-Müminin Hz. Ali (a.s) şöyle buyuruyor: “Dünyada ancak iki kişi için hayır vardır: Birincisi, her gün ihsan ve iyiliklerini çoğaltan insan, ikincisi, arzularını [günahlarını] tövbe ile telafi eden insan.”[22]

10- Namaza önem verme

İslam’da namaz, özel bir yere sahiptir. Her Müslüman günde beş defa namaza durmalıdır. İslam dininde ilk farz, namazdır. Peygamber Efendimiz (s...) şöyle buyuruyor: “En büyük çaban namaz hakkında olsun. Çünkü namaz, dini kabulden sonra İslam’ın başıdır.”[23]

Namaz, iman ve küfür (kâfirlik) arasındaki sınırdır. Bunun için Müslümanlar bu farizaya büyük önem göstermelidirler ve onu ilk vaktinde huşu ve huzu içinde ve imkân oldukça cemaatle kılmalıdırlar.

11- Kur’an okuma

Kur’an-ı Kerim, Peygamberimizin (s...) ebedi mucizesi ve İslam dininin kutsal kitabıdır. Kur’an, ahlaki, sosyal, iktisadi ve… konuları içermekte ki insanların hidayet olmasını sağlamaktadır.

Müslümanların her gün Kur’an okuyup, üzerinde düşünmeleri gerekir. Bu yüzden Kur’an-ı tilavet etmek hakkında birçok rivayet aktarılmıştır. Örneğin Peygamber Efendimiz (s...) şöyle buyuruyor: “Kim gece on ayet okursa, gafillerden yazılmaz ve kim elli ayet okursa, zikir edenlerden yazılır.”[24]

Allahu Teâla, Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyuruyor:

…Artık, Kur’an’dan kolayınıza geleni okuyun…”[25]

Her zaman Kur’an okumak iyidir. Gece yarıları ve sabah namazı ezanı ile güneşin doğuşu arasında okumak ise daha iyidir.

 12- Abdestli olma

Abdestli olmak çok iyi bir ameldir. Enes b. Malik şöyle diyor: “Peygamber (s....) bana şöyle buyurdu: Zamanının çoğunu abdestli geçir ki bu, ömrünün uzamasına sebep olur. Gece gündüz abdestli olmaya gücün yeterse, abdestli ol.”[26]

Başka bir rivayette Ehl'i Beyit'ten edinilen bir hadiste şöyle buyuruluyor: “Kim namaz olmaksızın abdestini yenilerse, Allah-u Teâlâ, istiğfar etmeksizin onun tövbesini yeniler.”[27]

13- İnfak ve sadaka

Her Müslümanın gününe sadaka vererek başlaması, çok iyi bir iştir. Bu konuda Peygamber Efendimiz (s...) şöyle buyuruyor: “Müslüman, her gün sadaka vermelidir.”[28]

Allah-u Teâlâ müminlerin vasfında şöyle buyuruyor:

 “Onlar, mallarında; isteyenler ve (isteyemeyip) mahrum kalanlar için belli bir hak bulunan kimselerdir.”[29] Ehl'i Beyt'in  yaşantısında infak etmek, özel bir yere sahipti. Karanlık gecede dışarı çıkar; para, yiyecek ve yakacak taşır; fakirlerin evlerine dağıtırdı.[30]

14- Allah’ı ve kıyameti hatırlama

Günlük işler ve meseleler insanı Allah’ı ve kıyameti yâd etmekten alıkoymamalıdır. Allah’ı unutmak doğru yoldan sapmalara sebep olur. İnsan bir an Allah’tan gafil olursa, nefisin ipleri iblisin eline geçer. Bu yüzden insan her gün Allah ile raz-u niyaz etmeğe çaba göstermelidir.

Hz. Ali (a.s) Kumeyl b. Ziyad’a şöyle buyuruyor: “Ey Kumeyl! Her gün Allah’ı yâd et ve Allah’a tevekkül et.”[31]

 “İşlerin en zoru üç şeydir”. Bunların ne olduğu sorulduğunda şöyle buyuruyor: “… üçüncüsü, Allah’ı çok zikretmektir. Ama Allah’ı zikretmekten maksat, sadece "subhanallah, elhamdulillah, la ilahe illallah ve Allahu Ekber" demek değildir. Allah’ı zikretmek, Allah’ın helallerine uymak ve haramlarından kaçınmaktır.”[32]

Dünyanın aldatışı, insanı ahiretten gafil eder. Bir Müslüman dünyayı kendine hedef edinmemeli ve ahireti unutmamalıdır.

Peygamber Efendimiz (s…) şöyle buyuruyor: “Allah’tan gayrisinin düşüncesiyle sabahlayan kimse, ziyan etmiştir.”[33]

15- Dış görünüşe önem verme

Güzel görünüşe, İslam’da vurgu yapılmıştır. Temiz ve düzenli giyim, taranmış saçlar ve güzel koku kullanmanın İslam dininde önemli ve özel bir yeri vardır.

Ehl'i Beyit'ten edinilen bir rivayete göre;  “Resulullah, güzel koku için yemeğine harcadığı paradan daha fazla harcardı.”[34]

Başka bir rivayette de şöyle buyuruyor: “Allah peygamberinin bir misk kutusu vardı. Her abdestten sonra onu hemen eline alır ve kendisine sürerdi.”

Peygamber Efendimizin (s.a.a) bir hadisinde şöyle okuyoruz: “Allah-u Teâlâ, mümin kulunun kardeşinin yanına gittiğinde kendisini hazırlamasını ve süslemesini sever.”[35]