Tarih Bilmine Giriş Yazılı Soruları

Klasik Sorular ve cevapları:

1. Tarihi’in tanımını yaparak, tarih ne tür faaliyetleri konu edinir, yazınız?

İnsanların geçmişteki her türlü faaliyetini, olayların birbirleriyle olan ilişkilerini, sebep-sonuç belirterek yer ve zaman göstererek, belgelere dayalı olarak inceleyen bir bilim dalıdır. 

Tarih geçmişte yaşayan insanların siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik vb faaliyetlerini konu edinir. 

2. Olay ve olgu nedir, bir biri ile karşılaştırma yaparak bir örnekle açıklayınız?

Hayat içerisinde tek tek meydana gelen değişmelere olay denir. Olgu ise aynı türdeki olayları bir bütün olarak anlatmak için kullanılan bir kavramdır. Olgu, olaya göre daha soyut ve geneldir. Belli bir yer ve zaman söz konusu değildir. Olayı olgudan ayıran diğer önemli bir özellik ise olayın başlangıç ve bitiş tarihinin belli olmasıdır.  Olaylar belli bir süre içersinde meydana gelir. Anadolu’nun fethi, Kurtuluş Savaşı, Lozan Barış Antlaşması tarihi olaya örnek olarak gösterilebilir. Olgu  genellik ve süreklilik gösterir. Anadolu’nun Türkleşmesi, Türkiye’nin çağdaşlaşması tarihi olguya örneklerdir. O halde kısa sürede olup biten işler olay, uzun bir zaman diliminde oluşan durumlar ise olgudur.

3. Kaynak nedir, tanımını yaparak bunlardan birinci elden kaynaklar nelerdir?

Tarihi bir olayla ilgili bilgi veren her türlü malzemeye kaynak adı  verilir.

Tarihi olayın geçtiği döneme ait her türlü bulgu birinci elden kaynaktır.

 

 4. Tarihte hangi devletler takvimin kullanılmasında öncü olmuş ilk iki devlettir?

   Mısırlar ve Sümerler

5.  Alman tarihçi Leopold von Ranke:“Araştırdığı döneme kendisini götürebilen insan tarihçidir.” Sözü  ile tarih araştırmalarının hangi özelliğine vurgu yapmış olabilir, örnek vererek açıklayınız.

   Geçmişte meydana gelen olaylar, meydana geldiği dönemin sisayis, sosyal, kültürel, ekonomik ve dini özelliklerini yansıtır. Bu nedenle bir olayı değerlendirirken olayın meydana geldiği dönemin şartları dikkate alınmalıdır.  Örneğin “Kurtuluş Savaşı”nı değerlendirirken o dönemin kendine özgü siyasi, sosyal, ekonomik ve psikolojik özellikleri göz önünde bulundurmak gerekir.

6. Anallar (yıllıklar), kitabeler, vakayinameler, kronikler.

Tarih Yazıcılığının gelişimi olarak yararlandığımız yukarıdaki kaynaklar aşağıdaki milletlerden hangileri tarafından oluşturulmuştur ( hangisi ile eşleştirilebilinir,) karşılarına yazınız?

Ruslar, ………………..

Osmanlılar, …………….

Kök Türkler,………………….

Hititler……………………..

7.  Hikayeci Tarih Yazıcılığı hakkında bildiklerinizi yazınız?

    İlk olarak Eski Yunan’da MÖ 5. Yüzyılda yaşamış olan Heredotos (Heredot)’un yazdığı Tarih (Historia) bu türün ilk örneğidir. Bu tür tarih yazıcılığında hikaye ve efsanelerle dolu bilgiler nakledirilir.  Genellikle yer ve zamandan bahsedilmekle birlikte sebep ve sonuç ilişkileri üzerinde çok durulmaz. Ancak Heredot, olayları peşpeşe sıralamakla kalmayıp onları bir düzen içerisinde aktarmıştır.

XVIII. yüzyıla kadar Avrupa ve İslâm dünyası tarihçiliğinde bu tarzda kaleme alınan eserler vardır.

8 . İslâm Tarih yazıcılığı nasıl başlamış ve bu alanda önemli tarih yazıcıları kimlerdir yazınız?

   İslam tarih yazıcılığı, VII. Yüzyılda olayların kiyayeci anlatım tarzıyla nakledilmesi şeklinde ortaya çıkmıştır. IX. Yüzyılda yaşamış olan Taberi, İslâm tarih yazıcılığını hikâyeci bir anlatımdan kurtarırken eserlerini çeşitli kaynaklardan yararlanarak yazmıştır. XV. Yüzyılda İbn Haldun, konularını tarih felsefesi çerçevesinde ele almıştır.  XVII ve XVIII. Yüzyıldaki olayları aktarmak amacıyla ansiklopedik tarzda eserler yazılmıştır. XIX. Yüzyılda genel tarih, milletler ve ülkeler tarihi, dinler ve medeniyetler tarihi eserler yazılmıştır.