Eski Türklerde kurultay'a toy da denmiştir.

 

Kurultay (Toy):

     Devletin , siyasî, ekonomik ve kültürel işlerinin görüşülüp karara bağlandığı meclise denilirdi. Kurultay'ya "toy" da denmiştir. Zamanla toy, yapılan şenliklere ve sonradan yapılan düğünlere toy denmiştir. Kurultay ise sadece devlet meselelerinin görüşüldüğü yer olarak adlandırılmıştır.

     Devlet işlerinin yürütülmesinde Kurultay ve Hatun hükümdarlara yardım etmişlerdir. Türklerde iktidarı ve hükümdarı kontrol eden, savaş, barış gibi devle­ti ilgilendiren önemli konuları görüşen ve Kurultay adı verilen bir meclis bulunuyordu.

Türkçe "danışma meclisi" anlamına gelen Kurultay'a; boy beyleri, illerden gelen devlet memurları, din adamları ve toplumsal hayatta önemli yerlere gelen kadınlar katılıyordu.

Türklerde ancak Kurultay törelerde değişiklikler yapabilirdi. Hükümdar ve velihatı belirleyebilirdi. Siyasal, sosyal ve ekonomik sorunlar ile ilgili kararlar alabilirdi.

Örneğin; Kurultay Göktürk hükümdarı Bilge Kağan'ın şehirlerin surlarla çevrilmesi, Budizm ve Totem'in tanıtılması gibi tekliflerini reddetmiştir. Bu du­rum hükümdarın, bazı inançlarını tanımamasınıveşehirlerin korunmasını istediğini,

- Her teklifinin mecliste kabul edilmediğini,

- Demokratik bir tutum sergilediğini,

- Meclisin hükümdar üzerinde etkili olduğunu göstermektedir.

Bazı dönemlerde farklı uygulamaların olduğunu görmekteyiz.  Türk hükümdarları Kurultay'ın aldığı kararları bazen uygulamamıştır. Bu durum Kurultay'ın danışma meclisine benzediğini göstermektedir.

 Hakan meclisin tabiî başkanıydı.  Hakanın meclise başkanlık edemeyeceği hallerde, aygucı veya üge (öğe) denilen ve hükümdar ailesi dışından olan bir kişi, bu görevi yürütürdü. Hatunlar da meclislere katılmışlardır.

DİKKAT: Bu toplantılara, hakana bağlı bütün prensler ve bağlı devlet temsilcileri katılmak zorunda idi. Aksi durum, bağımsızlık ilanı olarak kabul edilirdi.

Not: Devletin siyasal, ekonomik ve kültürel sorunlarının Kurultay'da görüşülmesi ve karara bağlanması Ku­rultay'ın demokratik yönünü göstermektedir.