Koçkıran Köyü-Dize
Koçkıran Köyö: Iğdır İli Karakoyunlu İlçesi'ne Bağlı Bir Köydür.
Koçkıran, Iğdır ilinin Karakoyunlu ilçesine bağlı Aras Nehrinin tam kıyısında bulunan bir köydür.
Tarihçe:
Iğdır İli Karakoyunlu İlçesi’nin bu nadide köyünün eski adı "Dize" idi. 1960 yılında adı değiştirilerek Koçkıran Köyü olmuştur. Koçkıran ismi yörenin koç kültür ve efsanevi Koçkar Ata'dan gelmektedir.
Köyün Iğdır merkezine uzaklığı 23 km ve Karakoyun Merkezine uzaklığı ise 14 km’dir.
Köy Ermenistan sınırında, başkent Erivan'a en yakın Türk yerleşim birimlerindendir.
Erivan şehri ile aralarında yazın suyu iyice azalan ve dar bir yataktan akan Aras Nehri bulunmaktadır.
Köy 1968 ve 1969’ yılında iki defa Aras Nehri’nin taşması sonucu sel baskınına uğramıştır.
I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş savaşı yıllarında köy Ermeni katliamına maruz kalmıştır. Ermeni katliamları sırasında Köy Halkı Azarbeycan ve İran’a kaçmıştır. 3 Mart 1920 yılı sonrası Gümrü Antlaşması ve 16 Mart 1920 Moskova Antlaşması ile sınır güvenliği sağlandıktan sonra köyden kaçanların bazıları geri dönmüştür. Ermeni katliamları sırasında köyden kaçamayanlar ise Ermeniler tarafından hunharca katledilmiştir.
Köy halkı caminin önüne toplatılarak minareden kafaları kesilerek cesetleri yere atılmıştır. Daha sonra ise camiye doldurularak camide canlı canlı yakılarak katledilmişlerdir. Ayrıca Ermeni çeteleri tarafından köydeki kız ve erkek çocuklarını toplayarak topluca katledilmişlerdir.
15. Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir’in askerleri Kasım 1920 tarihinde Koçkıran köyüne girdiğinde Fatma (Akbulak) adındaki bir kız çocuğunu yaralı olarak bulunmuştu. Bu kız çocuğu tedavi edilmiş ve 1970 yılında kadar yaşamıştır.
Fatma Hanım başından geçen olayı şöyle anlatmaktadır:
Beni ve çocukları bir araya topladılar. Biz bir süre yanan caminin içinde toplanan akrabalarımızın bağrışmalarını duyduk. Sonra çatı çöktü ve sesler kesildi. Sonra bizi birimizin göğsü önümüzdeki çocuğun sırtına yapışık halde sıraladılar. Ben içlerinde en küçükleri olduğum için en sonda ben duruyordum. En öndekinin göğsüne silahı dayayıp ateş ettiler. Arkadaşlarımın hepsi bağrışarak yere yığıldılar. Ama ben ayağımdan yaralanmıştım. Sonra benim kafamı kesmek istedi, bir diğeri izin vermedi, zaten bu çocuk yaralı yanlız başına burda ölür, ya da kurtalar kuşlara yem olur, kurşuna ihtiyacımız var. Zamanımız yok gidelim dediler.
Gazi ve Şehitlerimiz:
Köyün gazi ve şehidi vardır. Kâzım Duman köyün Kıbrıs Savaşında cephede savaşan gazilerinden biridir. Yine Köyün PKK tarafından şehit edilen şehitleri de vardır. Bunlardan birisi olan Turgay Erol; PKK ile girdiği bir çatışmada komutanını korumak için kendisini siper ederek bu uğurda şehit olmuştur.
Köyde Kültür-Gelenek ve Yaşam
Köyde, ilköğretim okulu vardır. Okulun adın Koçkıran Köyü İlköğretim okuluyken; Askerlikte PKK tarafından pusuya düşürülerek şehit edilen Turgay Erol’un adı verilerek değiştirilmişidir.
Köyün, sağlık evi vardır. Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.
Köyün ekonomisi tarım ve küçükbaş hayvancılığa dayalıdır. Tarım ürünleri olarak; hayvan yemi, buğday, arpa, yonca ve şeker pancarı yetiştirilmektedir.
Köyün kültürü Iğdır Halk Kültürü'yle aynıdır. Oğuz Türk kültür gelenek ve göreneklerine sahiptir. Köyün geleneklerinden birisi de ölen birisi için 1, 2, 3. 7. ve 40. günün yemek verilir. Bu gelenek İslamiyet'tten önceki dönemden gelen bir gelenektir. Türkler ölülerine "Yuğ" adı verilen bir etkinlikle anılır ve onun için yemek verilirdi.
Köyün içme suyu şebekesi vardır, fakat kirli su karışması sonucu (Iğdır'ın diğer köyleri gibi kanalizasyon şebekesi yoktur, bu nedenle toprağa kazılarak yapılan tuvaletlerin lağım suları yer altı sularını kirletmiştir.) Bunun bir an önce önleminin alınması aksi durumda köy halkı, tifo, verem, sıtma, hepatit B gibi hastalıklarla karşı karşıya kalabilir. Bu nedenle bir an bu problemin giderilmesi gerekir. Köyün farklı üç yerden yerden kendiliğinden çıkan içme suyu vardır.
2000 yılı sayımlarında köyün nüfusu 1289 olarak kayıtlara geçmiştir.
Koçkıran Köyü Camii
Koçkıran Köyü Mezarlığı
Koçkıran Köyü İlk-Öğretim Okulu
Koçkıran Köyü Muhtarı; Turgay DEMİR (Sol Tarafta)
Köy Meydanı
Yazı Editöürü: Ali Vedat AKBULAK