Coğrafi Keşifler
Coğrafi Keşiflerin Sebepleri:
-Avrupa Devletleri’nin İstanbul’un fethi ile Türklerin eline geçen ipek ve baharat yollarını Müslümanların elinden kurtarmak düşüncesi
-Avrupalıların, XV. Yüzyılda gelişen ticaret ve sanayi sonucunda yeni pazar ve hammadde araması
-Avrupalıların pusulayı öğrenmeleri, gemicilik ve coğrafya bilgilerinin artması
-Avrupalıların Doğu ülkelerinin zenginliklerine ulaaşabilmek amacıyla yeni ticaret yolları aramaları
-İstanbul'un fethinden sonra Türklerin Doğu ticaret yollarına hakim olmaları ve Avrupalıların açık denizlere çıkma ihtiyacı hissetmeleri
-Avrupa'da değerli madenlerin az bulunmasından dolayı kralların (İspanyol - Portekiz) gemicileri desteklemesi
-Avrupalıların Hıristiyanlık dinini yaymak İstemeleri
-Avrupalıların dünyayı tanımak istemeleriXV.yüzyılda İspanyolların ve Portekizlilerin başlattığıkeşifler sırasında Kristof Kolomb Amerika kıtasına ulaştı (1492). Portekizli gemici Bartelmi Diyaz'ın Ümit Burnu'nu bulmasından sonra Vasko dö Gama Ümit Burnu'nu dolaşarak Hint Okyanusu'na ve Hindistan'a ulaştı. PortekizliMacellan veDel Kano dünyayı dolaşarak yuvarlaklığını kanıtladı.
Coğrafi Keşiflerin Sonucları
-Keşifler dünya tarihinde önemli sosyal, siyasal, ekonomik ve dini değişikliklere neden olmuştur.
-Eski ticaret yolları değişti.
-Akdeniz doğu - batı ticaretindeki önemini kaybetti.
-Baharat ve İpek Yolları önemini kaybetti.
Bu durum Akdeniz limanlarının eski canlılığını kaybetmesine Atlas Okyanusu limanlarının önem kazanmasına or¬tam hazırlamıştır.
-Avrupalılar yeni keşfedilen yerlerde sömürge imparatorlukları kurdular.
Budurumkeşfedilen ülkelerden Avrupa'ya altın ve gümüş başta olmak üzere bol miktarda hammadde götürülmesine neden olmuş, toprak zenginlik ölçüsü olmaktan çıkmıştır.Bu gelişmelerAvrupa'nın zenginleşmesini, hayat standartlarının yükselmesini ve Rönesans hareketlerinin gerçekleştirilmesini sağlamıştır.
-Ticaretle uğraşan burjuva sınıfı zenginleşmiş ve Avrupaürünleriyeni pazarlar buldu. Avrupa’nın zenginleşmesi ile sanata ve bilme değer veren Mesen sınıfı oluştu.
-Sanayi İnkılabı'na ortam hazırlandı.
-Keşfedilen yerlere Avrupa'dan göçler oldu, bu durum Avrupa kültür ve medeniyetinin yayılmasına neden oldu.
Hıristiyanlık yeni ülkelere yayıldı. Ancak bazı bilimsel gerçeklerin ortaya çıkması sonucunda Hıristiyanların dini inançları zayıfladı, kiliseye olan güven sarsıldı.
-Keşifleri destekleyen krallar güçlendi.
-Dünyanın bazı yerleri Avrupalılar tarafından tanındı, yeni kültürler, canlılar ve ırklarla tanışıldı.
Coğrafi Keşiflerin İslam Dünyası (Osmanlılar) Üzerindeki Etkileri
-Coğrafi Keşifler bütün insanlığı etkilemiştir. Bu yönüyle"evrensel" bir özelliğe sahiptir.
-Coğrafî Keşifler sonunda Akdeniz limanlarının öneminin azalması Müslüman ülkeler açısından büyük zararlara neden olmuştur. İslam ülkeleri yoksullaşmış, Türkistan hanlıkları giderek zayıflamış ve Ruslar karşısında gerilemiştir.
Not: 1869'da Süveyş kanalının İngilizler tarafından açılmasıyla Akdeniz limanları yeniden önem kazanmıştır. |
Coğrafi Keşifler ve Sömürgecilik Faaliyetleri:
İspanya, Portekiz, Hollanda, Fransa ve İngiltere gibi Avrupalı güçler XVII. yüzyılın başından itibaren sömürgecilikte birbirleri ile rekabete girmişlerdir.
İspanya, Amerika kıtasındaki sömürgecilik faaliyetleriyle XVI. Yüzyılın sonunda dünyanın en zengin sömürgeci ülkesi olmuştur.
İngiltere İspanya’yı XVI. yüzyıl sonunda İspanya’yı yenilgiye uğratarak İspanya’nın deniz hâkimiyetine son verdiler.
XVII. yüzyılda “İngiliz Doğu Hindistan Şirketi’ni” kurarak İngiliz sömürgeciliğinin ilk ciddi temelini attılar. Daha sonrasında ise Hollanda Doğu Hindistan Şirketini 1602’de kurdu. Hollandalı tüccarların dünyanın dört bir tarafında sömürge ve kurduğu şirketler ile oldukça zenginleşmesini İngiltere hazmedemedi. Bu yüzden İngilizler Hollanda ile yaptığı savaşta Hollandayı yenilgiye uğratarak Hollanda’nın sömürgelerini ele geçirerek dünyanın en güçlü sömürge imparatorluğunu kurarak büyük bir güç haline geldi.