Rönesans, coğrafi konumu itibariyle Doğu ve Batı uygarlıklarına yakın ve İslâm kültüründen etkilenmeye elverişli olan İtalya’da doğdu.

     Rönesans, coğrafi konumu itibariyle Doğu ve Batı uygarlıklarına yakın ve İslâm kültüründen etkilenmeye elverişli olan İtalya’da doğdu.

Rönesans'ın gelişiminde; Hümanizm akımı ve Burjuva sınıfı etkili olmuştur.

 Hümanizm; insan ve onun düşünme gücüne önem veren bir akımdır. 

 

 Hümanistler; İnsanın güçlü bir varlık olduğunu, aklı ve enerjisiyle büyük işler başarabileceğini savunmuşlardır. 

                      -Yazılarında ve konuşmalarında, insan aklını küçümseyen, sorgulamayı yasaklayan, baskıcı skolastik düşünceyi reddetmişlerdir.

                      -Bu düşünceyi savunan kilisenin toplum üzerindeki kısıtlamalarını eleştirerek bireyin özgürlüğünü öne çıkarmışlardır. 

                      -Bireyin edilgen bir varlık değil çevresini değiştirebilecek etkin bir varlık olarak kabul etmişlerdir. 

 

 Hümanistlerin bu düşünce yapılarına dayalı olarak özgür düşünceye dayılı ileri bilim ve sanat anlayışının ortaya çıkmasına neden olmuştur.

 

XV. ve XVI. yüzyıllarda önce İtalya'da başlayan ve daha sonra Avrupa'da yayılan edebiyat, güzel sanatlar ve bilim alanındaki gelişme, yenilik ve yeni fikirlere  "Yeniden Doğuş" anlamında Rönesans denilmiştir. Fransızca bir kelimedir.

 

Rönesans'ın Nedenleri:

-Haçlı Seferleri ile Müslüman dünyasından öğrendikleri matbaayı geliştirmeleri

-Avrupa'nın İspanya'da Endülüs Devleti ve Sicilya aracılığı ile İslam medeniyetini tanıması

-Kiliseye duyulan güvenin azalması ve Skolastik düşüncenin önemini kaybetmesi

-Yetenekli sanatçı ve bilim insanlarının yetişmesi

-Eski Yunan, Roma, ve Antik Çağ (Eski Çağ) eserlerinin incelenmesiyle akılcı düşüncenin (Eflatun, Aristo gibi düşünürler)  ortaya çıkması

Coğrafi Keşifler sonucunda zenginleşen Avrupa'da kültür ve sanat faaliyetlerini destekle­yen, bilim adamları ve sanatkârları himaye eden varlıklı kişilerin -Mesenlerin destekleri 

-İstanbul'un fethinden sonra Bizanslı bazı bilgin­lerin İtalya'ya göç ederek eski Yunancayı öğret­meleri ve eski eserleri tanıtmaları 

Rönesan'ın Gelişimi:

Rönesans, XV. yüzyılda İtalya'da başlamıştır.

Rö­nesans'ın İtalya'da başlamasında;

-İtalya'nın coğrafi konumu, ekonomik durumu, dini önemi, tarihi öne­mi, siyasal durumu ve İslam medeniyetinden ve Endülüs'den  etkilenmesi önemli rol oynamıştır.

 -İtalya’nın İslâm uygarlıklarıyla yakın ilişki içinde olması

-Zengin şehir devletlerin sahip olan İtalya’da bilimsel ve kültürel çalışmaların desteklenmesi

-İtalya’nın ticaret merkezi olması, değişik medeniyetlerle sürekli bir etkileşim içinde olması

Coğrafi Keşifler sonucunda İtalyan şehirlerinin zenginleşmesi ile İtalyan ekonomisinin ilerlemesi

İtalya’nın Orta Çağ’dan itibaren siyasi birlikten yoksun bağımsız şehir devletlerinden oluşması ile özgür düşünce ortamının bulunması Rönesans’ın İtalya’da doğmasının başlıca sebepleri arasındadır.

     -İstanbul’un fethi ile İstanbul’dan İtalya’ya giden bilginlerin Eski Çağ'dan kalan antik eserleri incele­mek ve benzerlerini yapabilmek amacıyla akademi­ler kurulmuş, Yunanca, Latince ve İbranice metinler incelenmiştir.

 İtalya'da Rönesans, XIV. yüzyılın sonlarında Hümanizma ile başlamıştır.Hümanizm; Eski Yunan ve Latin kültürlerini en yüksek kültür örneği olarak alan ve Orta Çağ'ın skolastik düşüncesine karşı Avrupa'da doğup gelişen felsefe, bi­lim ve sanat görüşü, insanlık sevgisini en yüce amaç ve olgunluk sayan bir doktrindir.

Hümanizm, insa­nın kendini tanımasına, yasalarını yapmasına ve haklarını korumasına ortam hazırlamıştır.

       Avrupa devletleri, İtalya Savaşları (1494-1559) sı­rasında İtalya'daki Rönesans hareketlerinden etkilenmişlerdir. Hıristiyanların papayı ziyaret etmeleri de İtalya'daki yenilikleri kendi ülkelerinde tanıtmalarında etkili olmuştur.

İtalya’da Yetişen Rönesans Öncüleri: Giotto, Rafaello ve Leonardo da Vinci

Avrupa’da kurulan üniversitelerde; İbni Sina’nın tıp alanında yazdığı eserler ders kitabı olarak okutulmuştur,

İbni Heysem’in fizik ve astronomi hakkında bir çok eseri ders kitabı olarak okuttular

Not: Kültür ve medeniyetin yayılmasında önemli bir rolü olan kâğıdın seri üretimini gerçekleştiren Müslüman Araplardır. Xlll. Yüzyılda İtalyan tüccarlar ticaret vasıtasıyla kâğıt yapımını Doğu medeniyetinden öğrendiler.

Rönesans'ın Sonuçları:

Avrupa'da skolastik düşünce yıkılmış, serbest dü­şünce ortamı doğmuş, bilim, sanat ve edebiyat alanlarında yeni dünya görüşü ortaya çıkmıştır.

-Deney ve gözleme dayanan pozitif düşünce yaygınlaşmıştır.

-Din adamları ve Katolik Kilisesi hümanistler tarafından eleştirilmiş ve Reform hareketlerinin başlamasına ortam hazırlamıştır.

Skolastik düşünce ortadan kalkarken kiliseye olan güven de azaldı. Bu durum Reform’un başlamasında etkili oldu.

-Soylular ile halk arasındaki ekonomik, sosyal ve kültürel alanlardaki çelişkiler artmıştır.

-Din adam­ları, bürokratik alanlardan uzaklaştırılmaya başlanmış, devlet işlerini yürütecek bürokratlar or­taya çıkmıştır.

-Edebiyattan ve sanattan zevk alan üstün bir tabaka ile bunlardan zevk almayan yoksul halk kitlesi gibi iki sınıf ortaya çıktı.

-Bilimsel gelişmeler teknik gelişmelere ve sanayinin ilerlemesine or­tam hazırlamıştır.

-Fransa’da Villar, Ronsard, Rable ve Montaigne,

Almanya’da; Erasmus ve Albrecht Dürer (Alber dürer), Martin Luther

İngiltere’de; Sheakspear gibi ünlü sanatçılar yetişti.

Not: Rönesan’ın etkileri Avrupa dışında görülmedi. Osmanlı devleti XV ve XVI. Yüzyıllarda bilim, teknik ve mimaride Avrupa’dan çok ileri düzeydeydi. Bu sebeple Osmanlı Devleti Avrupa’da yaşanan bu gelişmelerden yararlanma ihtiyacı duymayarak bu gelişmeler kayıtsız kaldı.  Ancak Avrupa devletleri, Rönesans’ın etkisiyle oldukça hızlı bir gelişme gösterdi. Avrupa’daki bu gelişmeler okullarda tabana yayıldı. Osmanlı devleti XV ve XVI yüzyıllarda Avrupa’dan teknik, bilim bakımında ileri olmasına karşın bunu eğitimi zorunlu hale getirerek tabana yayamamıştır. Bu da Osmanlı toplumunu cehalete sürüklemiştir.