1- İzmir İktisat Kongresi ve Milli Ekonominin Kurulması
2- Tarım Alanında Yapılan İnkılaplar
3- Sanayi Alanında Yapılan İnkılaplar
4- Ulaştırma Alanında Yapılan İnkılaplar
5- Bayındırlık Alanında Yapılan İnkılaplar
6- Madencilik Alanında Yapılan İnkılaplar
7- Turizm Alanında Yapılan İnkılaplar
 

Ekonomi: İnsanların üretim, pazarlama ve tüketim alanında yaptıkları etkinliklerin tümüdür.
   Osmanlı ekonomisi, 1750’lerden itibaren çöküşe geçmiştir. Başlıca sebepleri ise kapitülasyonlar, sanayinin gelişmemesi, sürekli savaşlar, tarımın bozulması ve dış borçlar idi.
   Cumhuriyet döneminde ekonominin düzeltilmesi, askeri zafer kadar önemliydi. Çünkü Atatürk’ün belirttiği gibi, siyasi bağımsızlık, ekonomik bağımsızlıkla tamamlanması gerekir.
-Eldeki kaynaklar savaşlarda eriyip gitmişti, ülke sermaeden mahrumdu.
-Lozan Antlaşması öncesinde Kapitülasyanlar nedeniyle ülke ticareti yabancıların eline geçmişti ve varolan nüfusun hemen tamamı okuma yazma bilmiyordu.
-Ülke sanayi kaynakları  yok denecek kadar azdı,
-Tarımda ilkel yöntemler uygulanıyordu ve gübreleme, sulama, ilaçlama, tohum ıslah teknikleri yoktu.
-Bankacılık, dış ticaret, demiryolları, yabancıların ellerinde idi.
Kapitülasyonlar kaldırılmış fakat ödemesi güç dış borçlar vardı.

 TBMM1 Mart 1922’de bazı ekonomik tedbirler alarak yeni Türk Devleti’nin ekonomik hedeflerini belirlemeye çalışmıştır. Bunlar:

1- Devletin gelirleri ile giderleri arasında denge kurulacak
2- Kamuyu ilgilendiren işletmeler satın alınarak millileştirilecek
3-Madenlerin işletmesini üslenecek özel teşebbüs kurulacak
4- Tarım ve sanayi modernize edilecek

Kurtuluş savaşının zaferini ekonomik güçle taçlandırmak için İzmir’de Kâzım Karabekir Paşa’nın Başkanlığında bir kongre düzenlendi. Kâzım Karabekir Paşa’nın açılış konuşmasının özeti:  Kongrede alınan kararlar, milli bağımsızlığını kazanan milletimize ekonomik bağımsızlığın yolunu açmıştır. Artık denizlerde Türk yapımı gemilerimiz bizim bayrağımızı dalgalandıracak. Kara yollarımızda bizim otomobillerimiz, demir yollarında bizim trenlerimiz seyredecek. Hava sahamız Türk yabımı jetler, uçaklar ve hava araçlarıyla donanacak. Yerin altında madencilerimiz, üstünde çiftçilerimiz, sanatkârlırımız, işçilerimiz, fabrika ve sanayi kuruluşlarımızı inşa edecekler.Tüccarlarımız ticarethaneleri ve bankalarıyla kâinatta yeni bir Türk dünyası oluşturucaklar. Ve biz, Türkiye’nin çocukları ekonomi alanındaki zaferlerimizle dünyada barışı yeniden inşa edeceğizi. (Kaynak: Afet İnan, İzmir İktisat Kongresi. S 86-90)

              İZMİR İKTİSAT KONGRESİ

         17-ŞUBAT-1923'de İzmir’de "TÜRKİYE  1. İKTİSAT KONGRESİ " toplandı. Bu toplantıda

"MİLLİ EKONOMİ İLKESİ" kabul edildi.

-Planlı Ekonomiye Geçildi.
-Bankacılığın Geliştirilmesi Kararı Alındı.
-Öncelikle milli kaynaklardan yararlanılacaktır,  
-Üretici korunacaktır,
-Sanayi ve ihracat geliştirilecektir,  
-Özel girişimciler desteklenecektir,
-Çiftçilerin desteklenmesi için bankacılık geliştirilecektir.

1923 - 1933 Yılları Arasındaki Ekonomik Gelişmeler  - 26 Ağustos 1924'te Türkiye İş Bankası kuruldu. - 17 Şubat 1925'te Aşar vergisi kaldırıldı. - 19 Nisan 1925'te Türkiye Sanayi ve Maden Bankası kuruldu. - 28 Mayıs 1926'da TBMM tarafından Teşvik- Sanayi Kanunu kabul edildi. - 1 Temmuz 1926'da, Kabotaj Kanunu yürürlüğe girdi. - 1926 yılında İstatistik Genel Müdürlüğü kuruldu. - 1928 yılında, İktisat Bakanlığı kuruldu. Osmanlı Devleti'nden kalma demiryolları yabancılardan satın alınarak yeni demiryolları yapıldı.

1933 - 1938 Yılları Arasındaki Ekonomik Gelişmeler - 1933 - 1938 yılları arasında, İzmir İktisat Kongresi'nde alınan Misak-ı İktisadi kararlarının temel amacı olan özel girişimciyi sanayi alanına çekmek mümkün olmadı. - 1926 yılında çıkartılan Teşvik-i Sanayi Kanunu'nun başarılı olamaması üzerine, sanayileşmenin devlet eliyle yürütülmesine karar verildi. - 1933 yılında Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı hazırlandı. Bu dönemde, Sümerbank önderliğinde büyük bir dokuma sanayi kuruldu. - 1936 yılında İkinci Beş yıllık Sanayi Planı hazırlandı. Bu dönemde; madencilik, elektrik santralleri, gıda, kimya, deniz ulaşımı, makine sanayi, deri sanayi gibi alanlarda birtakım planlar yapıldı. - 1935'te Maden Tetkik Arama Enstitüsü kuruldu. - 1937'de Etibank önderliğinde Türkiye'nin ilk demir çelik fabrikası Karabük'te açıldı. - 1939'da başlayan İkinci Dünya Savaşı nedeniyle İkinci Beş Yıllık Sanayi planı tamamlanamadı.

          Tarım Politikası: 

1-Aşar Vergisi Kaldırıldı.

17-Şuba-1925 Osmanlı döneminde ürün üzerinden alınan Aşar Vergisi kaldırıldı. Köylü rahatladı.
    Tarım Kredi Kooperatifleri Kuruldu.

1929 Ziraat Bankasından köylüye kredi imkânı sağlandı. Yüksek Ziraat Enstitüsü Kuruldu. 1933
    Tarımda bilimsel araştırmalar yapıldı. Kooperatifçilik teşvik edildi.
    Devlet Üretme Çiftlikleri ve Tohum Islah İstasyonları Kuruldu.
1929'da Toprak Reformu yapılmak istendi, fakat başarılı olunamadı.

 Yani kısaca tarım alanında yapılan başlıca etkinlikleri şöyle özetleyebiliriz:

•  Köylüyü rahatlatmak için “aşar” vergisi kaldırıldı,  
•  Ziraat Bankası aracılığı ile çiftçilere kredi sağlandı, 
•  Kooperatifçilik geliştirildi,  
•  Tarımda makineleşmeye önem verildi,
•  Verimi arttırmak için tohum ıslahı ve çiftçinin eğitilmesine önem verilmiştir.

   TİCARET ALANINDA YAPILANLAR

 1924 Özel teşebbüse kredi vermek, Milli Türk Tüccarını desteklemek amacıyla İş Bankası kurulmuştur.
  Ticaret alanında yapılan etkinlikleri şöyle özetleyebiliriz
Cumhuriyet öncesi ticaret azınlıkların elindeydi. Türk milletini ticarette etkin kılmak için:
1-Bankacılığa önem verilerek ilk özel banka olan İş Bankası kuruldu,
2-Tüccarlara kredi sağlandı,
3-Türk limanları arasında yolcu ve yük taşıma hakkı(Kabotaj hakkı) Türk denizcilerine verildi.

      KABOTAJ Kanununun çıkarılması (1 TEMMUZ-1926):

-Kapitülasyonlarla elimizden çıkan Türk denizlerinde gemi işletme hakkı, yani Kabotaj hakkı Türkiye'ye geçti.
-Yabancıların kurduğu ticaret işletmeleri satın alınarak millileştirilmiştir.
Not: 1889' da çiftçileri desteklemek amacıyla  Ziraat Bankası adını almıştır.

       SANAYİ VE MADENCİLİK ALANINDA YAPILAN İNKILAPLAR

      Sebepleri:

• Özel Sektörün ve Teknik bilgilerin yetersizliği,
• Gelir seviyesinin çok düşük olması,
• 1929’a kadar sanayinin dışa karşı himaye edilmemesi,
• Özel sektörün Teşvik-i Sanayi Kanununa rağmen yapabildiği yatırımların miktar ve çeşit itibariyle yeterli olmaması
• 1929 ‘Dünya ekonomik bunalımının olumsuz etkileridir.

           Sanayi alanında yapılan etkinlikler:

•   Devlet sanayi kuruluşlarını kurarken özel girişimciler de desteklendi,
•   1933 yılında “devletçilik” ilkesi uygulanarak girişimcilerin yapamadığı yatırımlar yapıldı,
•   1939’da Karabük demir-çelik fabrikası kuruldu,
•   Madencilik faaliyetleri için MTA Enstitüsü kuruldu.

     - Özel girişimi desteklemek için 1926'da Teşvik-i Sanayi Kanunu çıkarılmıştır. Fakat bu girişimler başarısız olmuştur çünkü; özel sermayenin yetersiz olması 1929 Dünya ekonomik bunalımının çıkması

Not: Bu kanun ile sadece Uşak Şeker Fabrikası ve bir dokuma fabrikası açılmıştır.

Kamu iktisadi teşekkülleri oluşturulmuştur (K. İ. T)
1933 'de kabul edilen I. Beş yıllık kalkınma planı ile Devlet Ekonomiye ağırlığını koymuştur.
Sümerbank ve bağlı 5 kumaş fabrikası açılmıştır.
Beykoz Ayakkabı Fabrikası açılmıştır.
Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası açılmıştır.
Şeker ve Çimento Fabrikaları kurulmuştur
İzmit'te Kağıt Fabrikası kurulmuştur.
Gemlik'te yapay ipek fabrikası açılmıştır.
Daha sonra ilk ağır sanayi atılımı yapılmış ve 1939'da Karabük'te ilk demir-çelik fabrikası kuruldu.
Elektrik ve Maden işleri için 1935'de ETİBANK ve aynı gün kurulan Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü (MTA) ise Maden aramakla görevlendirilmiştir.
• Ayrıca bu dönemde Türkiye Emlak Kredi Bankası(1936), Denizbank(1937), Devlet Ziraat İşletmeleri Kurumu(1938)... gibi önemli kuruluşlar kuruldu.                                                                                               

        BAYINDIRLIK VE ULAŞIM ALANINDA YAPILANLAR

  • Osmanlı Dönemindeki demir yollarına ilaveten yenileri yapıldı. Özellikle ulaşıma önem verilerek demir ve kara yolları geliştirildi. Liman ve hava alanları yapılıp hizmete sokuldu. Şehirlerin modernleştirilmesi için çalışıldı.