1-)  Orta Asya’da yaşayan Türk boyları daha çok konar-göçer yaşam tarzına sahiptiler. Konar-göçer yaşam tarzı Türklerin ekonomik faaliyetlerini etkilemiştir. Hayvancılık yapmışlar, ihtiyaç duydukları tarım ürünlerini komşu devletlerden temin etmeye çalışmışlar. Hayvan ürünleri ve avladıkları hayvanların derilerin satmışlar bunun yerine kumaş, giysi, tahıl ürünleri gibi şeyler almışlar.

Buna göre Türklerin konar-göçer hayat tarzını tercih etmelerindeki etkenlerden 5 tanesini yazınız.

Konar-göçer bozkır Türklerinin temel geçim kaynağı hayvancılıktır. Hayvan besiciliği bozkır ekonomisinde önemlidir.

Türkler, at yetiştiriciliği yapmışlar, koyun beslemişlerdir. At ve koyun dışında sığır ve öküz gibi hayvanlar da Türkler tarafından beslenmiştir.

Komşu devletlere hayvan ve hayvan ürünleri satmışlar, bunun karşılığında komşu devletlerden tarım ürünleri almışlar.

 

2-) Aşağıda tanımı yapılan kavramın karşılığına gelen kelimeyi boşluk olana yazınız altındaki boşluğa yazınız.                                               a. Bir suçluyu, başkasına yaptığı kötülüğü kendisine aynı biçimde uygulayarak cezalandırma.     Yani eşit suça eşit ceza              …Kıssas…. b. Bir toplumda yazılı olmayan, gelenekleşmiş kanun ve kurallar. Özellikle halk ağzında hukuk, düzenlemek veya mahkeme anlamlarında da kullanılır.        ...töre c. Eski Türklerde ve Moğollarda devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı meclis.                                        …Kurultay…. ç. Eski Roma'da özellikle soylulardan oluşan yöneticiler meclisi.                                                         …senatö… d. Eski Türklerde devleti meydana getiren temel unsurlar (Öğeler) nelerdir yazınız?                                                                                                                                                                                         ….Bağımsızlık, Vatan, Halk ve töre…

3-)  Aşağıdaki kelimeleri açıklayın:                                                                                                                  

   a. Balbal: EskiTürklerde ölen bir Türk mezarına öldürdüğü düşman sayısı kadar taş dikilirdi, bu taşlara balbal denmiş.

   b. Tamga:  Damga bir şeyin üzerine bir işaret basmaya yarayan alet, Türklerde her boyun kendisine has tamgası vardı.

   c. Kurgan: Kurgan veya Korgan özellikle Orta Asya ve Doğu Avrupa'daki yığma tepe ve höyük şeklinde bulunan genellikle tahtadan yapılmış mezarlar için kullanılan bir tümülüs türü

  d. Papirüs: Eski Mısırlıların papirüs bitkisinden elde ettikleri bir tür kâğıt.

  e. Lamassa: Babillerde güç göstergesi olarak kullanılar ve sarayın girişine tikilen insan kafalı bir tür aslan heykeli.

4-) Eski Türklerde aile kurma ile ilgili kız evlendiğinde ceyiz verilir, erkek evlendiğinde ise çadır bir de kendini idare edecek miktarda küçük veya büyük baş hayvan ve çadır verilirdi. En küçük erkek çocuk ise babanın yanında kalırdı? Buna göre en küçük oğul neden baba ve annesi ile birlikte kalırdı? Bu olayı en az 4 cümleden oluşan bir paragraf ile anlatın.                                                                

      Çünkü, yaşlılıkta onların yanında kalır ve yaşlı anne babasına bakar öldüklerinde ise ocağın devamını sürdürdüğünden dolayı “ot tigin (ateş prensi) denmiştir. Bu nedenle küçük çocuk ayrılmazdı.

5-)   Türklerde görülen hukuk uygulamalarıyla ilgili bildiklerinizi maddeler halinde yazınız?                                                        10p                                                        

• Dövme ve yaralama suçlarının cezası hayvanla ödenen tazminattan ibaretti.

 • At veya madenden yapılmış şeylerin çalınması karşılığında suçlu, çaldığı eşyanın sayı ve değerinin

on mislini öderdi.

 • Ordudan kaçma, vatana ihanet, adam öldürme ve barış zamanında başkasına kılıç çekmenin cezası

idamdı.

 • Ciddi bir tehlike olmadan ok ve yay kullanmak yasaktı.

 • Hafif suçların işlenmesi karşılığında hapis cezası on günü aşmazdı.

 • Bir kişi karşısındakinin bir yerini kırarsa ceza olarak atını verirdi.

 Türklerin konargöçer hayat tarzının ilk Türk devletlerinde uygulanan cezaları nasıl etkilemiş olduğunu değerlendiriniz.

Eski Mısır sanatı ile ilgili bildiklerinizi yazın. (Eski Mısırlardan günümüze kalan sanat eserlerinin adlarını yazılacak.)

Saray, tapınaklar, dikili taşlar, mezar anıtları ve piramitler

7-) Eski Mısır’da Astronomi, tıp ve eczacılıkta günümüz medeniyetine ne gibi katkıları olmuştur açıklayın.     20p.                                                                                                                                                             

Cevabımız tıp ve eczacılık olacaktır.

 MumyalamaAyrıca mumyalanacak kişinin iç organları da çıkarılmaktadır.

Bu faaliyetler insanların tıp ve eczacılıkta gelişmelerini sağlamıştır. Mumyacılık yapan insanlar organların yerlerini ve işlevlerini öğrenmişlerdir. Bu sayede anatomide gelişmişlerdir.

Mumyacılığı yapan uygarlık Mısır uygarlığıdır. Ayrıca mumyalarını piramit denen büyük yapılara gömmüşlerdir ve mezarlarına değerli eşyalar koymuşlardır. Bu faaliyetleri ise ahiret yaşamını bildiklerini göstermektedir.

Ayrıca mumyalama işlemleri çoğunlukla zenginlere yapılmış ve bu mumyalar lahit denen yapıların içine konulmuştur. Lahitler bir çeşit tabut olarak değerlendirilebilir. Firavun denen yöneticilerin lahitleri altın gibi değerli madenlerden yapılmış ve yüzleri bu lahitlere işlenmiştir.

Nil nehrinin taşma zamanını öğrenmek için astronomi bilmi gelişmiş. Nil nehrinin taşması sonucu tahrip olan tarlaları tekrar eski sahiplerine vermek için matematik ve geometri gelişmiş. Hastaları iyileştirmek için bitkilerden ilaç yapılmış bu eczacılığın gelişmesine neden olmuş.

8-)                                                                                                                                                                                      30p.

I.)  Sümerler, Mezopotamya’da şehir devletlerinden oluşan bir devlet organizasyonu kurmuş; bu şehir devletlerinden Lagaş’ın kralı Urkagina, halkını korumak ve toplumsal düzeni sağlamak amacıyla tarihte bilinen ilk yazılı kanunları oluşturmuştur. Adaletname, talimatname gibi isimlerle de anılan bu kanunlar, Sümerlerden sonraki devletlere de ilham kaynağı olmuştur.

II.)  “Enlil ‘in cenkcisi Ningirsu, Urukagina‘ya krallığı verdiği zaman, o eski adetleri yeniden tesis etti. Beyaz bir koyun, bir kuzu için alınan vergilere bakan müfettişi kaldırdı, Rahiplerin saraydaki vergi memurlarını kaldırdı.

Artık Ningirsunun toprakları içinde hiç müfettiş yoktur. Mezara bir ölü konulursa, rahip görevlisi kendi içeceği olarak 3 testi (…) yiyeceği olarak 80 ekmek, bir yatak ve bir keçi yavrusu alacaktır.

III.)  Hiç bir yerin rahibi, artık fakirin anasının bahçesine (zorla) giremez, eğer kıralın tebasının eşeği doğurursa, onun beyi ona ‘Bunu ben senden alacağım’ derse, eğer o onunla satışta anlaşırsa, ona ‘istediğim parayı bana ver!’ der. O (Urukagina) böyle düzenledi ve Lagaşlıları hırsızlık, katil ve kuraklıktan kurtardı, hürriyeti yerleştirdi. Bundan böyle kimse dul ve yetimlere haksızlık yapamaz, Urukagina, Ningirsu ile bu antlaşmayı akdetti.”

IV-) II. Ur-Ningirsu, yaklaşık olarak MÖ 2100 yılında Güney Mezopotamya'daki Lagaş'a hükmeden hükümdar.  Önceki Lagaş hükümdarı Gudea'nın oğludur. Ur-Ningirsu'nun bir heykeli, New York'taki Metropolitan Sanat Müzesi ile Louvre Müzesi'nde sergilenmektedir ve her iki müze, heykelin baş ve gövdesine ayrı ayrı sahiptir. Heykelin arka tarafında bir yazıt vardır.

    Aşağıdaki soruları yukarıdaki metne göre cevap verin.

a. Yukarıdaki parçaya göre Urgakine hukuk alanında hangi değişiklik ve yenilikleri yapmıştır?

1-Hiçbir fakirin bahçesine izinsiz girilemeyecek

2-Yönetici valiler, ücret karşılığında hayvan sahibi ile fiyatta anlaşma yaptığı taktirde doğum yapan eşek yavrusunu alabilcek

3. Dul ve yetimlere yapılan haksızlıklar yasaklanmıştır.

4. Hırsızlık ve adam öldürmek yasaklanmış.

5. Koyun ve kuzulardan alınan vergiler kaldırılmış.

b. Enlil, kimdir ve neden yönetimi Ningirsu’dan alıp Urgakina’ya vermiş?

   Enlil Sümer ve Mezepotamyalılarda tanrıya “Enlil” ismiyle hitap etmişlerdir.

Enlil’in savaşçı kralı Ningirsu döneminde hukuk alanında adaleti sağlamada büyük sorunların olduğu dolaysıyla Enlil’den sonra Urgakina’nın tahta geçtiğini görmekteyiz.

Devlet yönetim, gelenek ve adetlerde bozulma olduğu Urgakina döneminde yeniden devlet hukuk alanında eskiden olduğu gibi huzur ve güvenliği sağlamaya yönelik büyük bir başarı gösterildiğini söyleyebiliriz.

c. Tarihi anlama ve yorumlamamızda yukarıdaki metinde tarihin başvurduğu hangi bilimlerden yararlanılmıştır, sadece bildiğiniz iki tanesini açıklayınız?

II’de geçen “Enlil ‘in cenkcisi Ningirsu, Urukagina‘ya krallığı verdiği zaman, o eski adetleri yeniden tesis etti” dil bilmi yani Filolojiden faydalanılmıştır.

Ayrıca yazıtlardaki yazıların incelenmesi, çivi veya hireklif yazılarını inceleyen paleografa bilminden faydalanılmıştır. Burada Filoloji, Epigrafi ve palegorafya bilimlerinden faydalanılmıştır. Ayrıca kazılar sonucu ele geçen bulgulardan dolayı arkeoloji bilminden de faydalanılmıştır.

d. IV ile ilgili 5 tane ucu açık soru hazırlayın? Hazırladığız sorulardan sadece birisini açıklayın?

   1-Ninggirsu’nun heykeli neden Irak’ta değil de ABD’ de bir Müze’de bulunmaktadır?

   2- Ningirsu Kim’dir ve neden heykelini yapmışlardır.

   3-Heykelin arka tarafındaki yazıtta ne vardır ve neden bu yazıtta neler yazdığını vermemişsiniz.

   4-Lagaş ve Gudea kimdir?

   5-Ur-Ningirsu ne zaman Güney Mezopotamya’da hükümdarlık yapmıştır.