EİSENHOWER DOKTRİNİ
Eisenhower Doktrini'nin ortaya atılmasında Süveyş Krizi'nin sunucu etkili olmuştur.
ABD özellikle 1956 yılında ortaya çıkan Süveyş krizinden sonra Arap Dünyasında Batılı devletlerin imajının zedelendiğini bunun yerine SSCB’nin prestijinin arttığını anlamıştır.
Bu durumu düzeltmek için Başkan Eisenhower 5 Ocak 1957 de Amerikan Kongresine gönderdiği mesajda Süveyş Krizinden sonra SSCB’NİN Süveyş Kanalına ve Batı'nın Orta Doğu'daki petrol kaynaklarına hakim olarak, bölgeyi siyasi kontrolleri altına almaya ve Batı Bloğuna bu sayede büyük bir darbe vurmaya yakın oluğunu belirtmiştir
Orta Doğu'daki olaylara kayıtsız kalmayan ABD, bu bölgeyi çok önemsiyor ve kendi denetiminde tutmak istiyordu. Bu durum Eisennhower Doktrini'nin açıklanmasında önemli rol oynamıştır.
İsrail’le Gazze’de başlayan çatışmaları üzerine Mısır ABD ve İngiltere’den silah satın almak istemiş ancak bunun reddedilmesi nedeniyle bu defa Çekoslavakya üzerinden SSCB’den silah satın alma yoluna gitmiştir.
Bu durum Amerika, İngiltere ve Fransa tarafından tepkiyle karşılandı. Bu arada Mısır için çok önemli bir proje olan Asvan Barajı için ABD ve Dünya Bankasından istenen kredi teklifinin Amerikan Senatosu tarafından engellenmesi Süveyş Buhranı’nı başlattı.
1956 yılında Nasır, yıllık 100 milyon dolar geliri olan İngiliz - Fransız ortaklığındaki Süveyş Kanalı’nı millileştirdiğini ilan etti.
Bunun üzerine olaya Macaristan İhtilalleri’nden yüzünden SSCB’nin çok fazla müdahil olmadığını gören ABD, İngiltere ve Fransa, Süveyş’in Mısır’ın kontrolünden çıkarılması için birçok girişimde bulundu ancak başarılı olamadı.
Eisenhower Doktrini'nin açıklanmasında,
~ ABD'nin, İngiltere ve Fransa tarafından boşaltılan Orta Doğu'da doğacak siyasi boşluğu doldurmak istemesi
Süveyş Krizi'nde Araplardan yana tavır koyan SSCB'nin bölgede taraftar bulması ve Batı karşıtlığının artması
~ ABD'nin, Orta Doğu'nun SSCB'nin kontrolüne girmesini önlemek ve bölge halkını kendi yanına çekmek istemesi gibi nedenler etkili olmuştur.
ABD başkanı Eisenhower, 5 Ocak 1957'de kongreye bir mesaj gönderdi. Bu mesaj Eisenhower Doktrini adını almıştır.
Eisenhower Doktrininin yayınlanması sonucunda;
-ABD Orta Doğu ilişkilerini geliştirmiştir.
-ABD ile SSCB ilk defa orta Doğu’da karşı karşıya gelmiştir.
-Orta Doğu ikiye ayrılmış; Türkiye, Pakistan, Lübnan, Yunanistan, Irak, Afganistan, Libya, Tunus, Fas, İsrail, Suudi Arabistan bu doktrine olumlu tepki vermiş. Suriye, Mısır, Ürdün ise olumsuz ise olumsuz tepki vermiştir.
Eisenhower Doktrini’nin amacı:Orta Doğu ülkelerine ekonomik ve askeri yardım yapmak, bu ülkelere komünist bloktan bir saldırı gelmesi halinde Amerikan silahlı kuvvetlerinin kullanılması için izin almak ve her yıl 200 milyon dolar harcama yetkisi istemekti.