İSTANBUL’UN FETHİ

 İstanbul'un Fethinin Sebepleri

- Bizans'ın Osmanlı şehzadelerini koruyarak ve kışkırtarak, taht kavgalarına neden olması,

- Bizans'ın Osmanlı'ya karşı düzenlenen Haçlı seferlerini teşvik etmesi,

- Osmanlı toprak bütünlüğünü bozan bir konumda olması

- İstanbul'un boğaza hâkim bir konumda olması ve bu yüzden Karadeniz Akdeniz suyolunun anahtarı konumunda olması.

- Hz. Peygamberin övgüsüne kavuşabilmek.

 Osmanlıların Fetih İçin Yaptığı Hazırlıklar

- Bizans'a denizden gelebilecek yardımı önlemek amacıyla Anadolu Hisarı'nın karşısına Rumeli Hisarı’nı (Boğazkesen) yaptırdı.

- Bizans'a Balkanlardan gelebilecek muhtemel Haçlı yardımını önlemek için sınır boylarına akıncı birlikleri gönderdi.

- Surlara karşılık, şâhi adı verilen büyük toplar döktürdü.

- Haliçteki zincire karşılık gemileri karadan yürüterek Haliç'e soktu.

- İstanbul, 53 günlük bir kuşatmadan sonra 29 Mayıs 1453’te fethedildi.

 

İstanbul'un Fethini Kolaylaştıran Nedenler

- Bizans ordu ve donanmasının zayıf oluşu,

- Kuşatma sırasında Avrupa'dan yardım alamaması.

 Not:

- Bizans kuşatma sırasında sadece Venedik ve Cenevizlilerden yardım alabilmiştir.

- Cenevizliler kuşatma sırasında ticari kaygılarından dolayı hem Osmanlılara, hem de Bizans'a yardım etmişlerdir.

 

 İSTANBUL’UN FETHİNİN SONUÇLARI

İstanbul’un Fethinin Dünya Tarihi Bakımından Sonuçları

- Venedik ve Ceneviz ticareti olumsuz yönde etkilenmiştir.

- Bin yıllık Bizans imparatorluğu tarihe karışmıştır.

- Ortaçağ kapanmış, Yeniçağ başlamıştır.

- İstanbul'dan kaçan Bizanslı bilim adamları Avrupa'da Rönesans ve Reform hareketlerinin başlamasında etkili olmuşlardır.

- Feodalite (derebeylik) sistemi çözülmeye başlamıştır.

 

İstanbul'un Fethinin Türk Tarihi Bakımından Sonuçları

- Osmanlı Devleti Yükselme dönemine girmiştir.

- Başkent Edirne'den İstanbul'a taşınmıştır.

- Osmanlı toprak bütünlüğü sağlanmıştır. Osmanlı'nın Anadolu-Rumeli geçişi kolaylaşmıştır.

- Osmanlı toprakları arasında sürekli sorun çıkaran bir fitne yuvası ortadan kaldırılmıştır.

- Karadeniz-Akdeniz deniz ticaret yolunun denetimi Osmanlılara geçmiştir.

- Osmanlı Devleti İslam dünyasında haklı bir şöhret ve itibara kavuşmuştur.

 

ASKERÎ VE SİYÂSÎ GELİŞMELER (1454-1480)

 - Sırbistan’ın Fethi (1459)

- Eflak’ın Osmanlılara bağlanması (1462)

- Bosna – Hersek (1463-1465)

- Boğdan’ın Osmanlılara bağlanması (1476)

- Arnavutluk’un Fethi (1479)

- 1459’da Cenevizliler’den Amasra alınmıştır.

- 1460’da Candaroğulları’ndan Sinop alınmıştır.

- 1461’de Trabzon Rum İmparatorluğu’na son verilmiştir.

- 1466’da Karamanoğulları’ndan Konya ve Karaman alınmıştır.

- 1473’de Akkoyunlular’la Otlukbeli Savaşı yapılmıştır.

 

  Otlukbeli Savaşı (1473) Sebepleri

- Fatih’in Trabzon’u ele geçirmesi

- Karamanoğulları beylerinin Uzun Hasan’a sığınması

- Uzun Hasan’ın kendisini Timur gibi görmesi

- Her iki hükümdarın da Anadolu’ya hâkim olmak istemesi

- İki hükümdarda da cihan hâkimiyeti düşüncesi olması

- Akkoyunlular’ın Tokat’ı yağmalamaları

- Savaşta teknik üstünlüğe sahip olan Osmanlılar galip gelmiş, Akkoyunlular yıkılış sürecine girmişler ve Osmanlı için bir tehlike olmaktan çıkmışlardır. Doğu Anadolu toprakları Osmanlı nüfuzu altına girmiştir.

- Fatih’in Anadolu’daki faaliyetlerinin temel sebebi Anadolu Türk birliğini sağlamak istemesidir.

 

  Ege Adalarının Fethi

- Limni, Eğriboz, Taşoz, Semadirek, İmroz, Midilli gibi adalar fethedildi.

 

Rodos’un Kuşatılması

- RodosAdası, Sen-Jan (Saint-Jean) şövalyelerinin elindeydi.

- Bunlar, ege’de korsanlık yapıyor, Osmanlı Devleti’ni huzursuz ediyorlardı. Mesih Paşa tarafından kuşatıldı, ama alınamadı (1480).

 

Osmanlı-Venedik Savaşları (1463-1479)

- Fatih’in gerçekleştirdiği faaliyetler Venedik’in ticaretine zarar vermiş özellikle denizlerdeki ve Balkanlar’daki fetihler 16 yıl süren savaşlara sebep olmuştur.

- Karada genellikle Osmanlılar, deniz de ise genellikle Venedikliler üstün gelmiştir.

- 1479’da yapılan İmtiyazlar Antlaşması’na göre;

- Her iki taraf aldıkları yerleri geri verecek

- Kroya ve İşkodra kaleleri Osmanlılar’da kalacak

- Arnavutluk, Mora, Dalmaçya kıyılarının bir kısmı Venediklilere bırakılacak

- Venedikliler yıllık vergi ve savaş tazminatı ödeyecektir.

- Buna karşılık;

- Venedikliler İstanbul’da balyoz (elçi) bulundurabilecekler.

- Venedikliler Osmanlı sularında serbestçe ticaret yapabilecekler

- Osmanlı ülkesinde yaşayan Venedikliler’in davalarına kendi hâkimleri bakacak.

- Venedik bayrağı taşıyan gemilere saldırılmayacaktır.

- İlk imtiyazlar (kapitülasyonlar), Fatih tarafından ticareti geliştirmek ve Hıristiyan birliğini parçalamak amacıyla Venediklilere verildi.

 

Kırım’ın Fethi

- Kırım’ın fethiyle Karadeniz ticaret yolları denetim altına alınmış, bu durum coğrafi keşiflere sebep olmuştur. Ayrıca Karadeniz bir Türk gölü haline gelmiştir (1475).

 

Yunan Adalarının Fethi

- Kefalonya, Ayamavra, Zenta adaları fethedildi (1479).

 

   Otronto’nun Fethi

- Gedik Ahmet Paşa komutasındaki donanma, İtalya’nın Otranto kalesi fethetmişse de (1480), Fatih’in ölmesiyle başlayan taht kavgaları yüzünden gerekli yardım yapılamadığı için tekrar kaybedilmiştir.

 

  Fatih’in Fetih Stratejisi

- Karadeniz ticaretine egemen olmak,

- Anadolu Türk birliğini sağlamak,

- Anadolu'da faaliyet gösteren devletleri etkisiz kılmak,

- Ege ve Akdeniz ticaretine egemen olmak,

- Bizans'ın yeniden dirilmesini önlemek,

- Katolik Roma'yı ele geçirmek.

 

   Cem Sultan Olayı

- Fatih’in ölümünden sonra çocukları Cem ve Bayezit arasında taht kavgası başladı.

- Cem Sultan II. Bayezit’a karşı Memlûkler’in de kışkırtmasıyla birkaç kez taht mücadelesine girişmişse de mağlup olarak Rodos şovalyelerine sığınmış ve onlar tarafından papaya götürülmüştür.

- Böylece olay, uluslararası bir sorun haline gelmiştir.

 

   Cem Olayının Sonuçları ve Osmanlı Devletine Etkileri

- Cem'in Hıristiyanların eline geçmesi, batılı devletlerin Osmanlı Devleti'nin iç işlerine karışmasına neden olmuştur.

- Osmanlıların batıdaki fetihlerinin durmasına neden olmuştur.

- Cem Sultan’ın Memlûklere sığındığı dönemde bu devlet tarafından padişah gibi karşılanıp, himaye görmesi, Osmanlı-Memlûk ilişkilerinin daha da bozulmasına sebep olmuştur.

- Papa'nın bakım masrafı diye yüklü miktarda para alması Osmanlı maliyesini zayıflatmıştır.

- Bu olay, II. Bayezit'in Safevî tehlikesine karşı gereken önemi vermemesine neden olmuştur.

- Bu olaydan dolayı Endülüs Emevilerine gereken yardım yapılamamıştır.

- II. Bayezit döneminin sönük geçmesine sebep olmuş,

- Papa ve Avrupa tarafından baskı unsuru olarak kullanılmıştır.