Felsefe gününün önemi ve diğer bilimlerle ilişkisi

 

Felsefe sözcüğü Arapçadan dilimize geçmiş bir kavramdır. Felsefe kelimesinin anlamı ise

–Bilginin ve Bilge kişinin peşinden koşmak veya bilgiyi arama anlamında felsefe kelimesi kullanılmıştır.

  2002 yılında; UNESCO’nun 33. Genel Konferansında her yılın Kasım ayının üçüncü Perşembe gününde:(1)^*

     -eleştirel ve bağımsız düşünceye teşvik etmek:

     -ve dünyayı daha iyi anlamaya, hoşgörü ve barışa teşvik etmek

     - insanların felsefe miraslarını paylaşmalarını sağlamak, zihinleri yeni fikirlere açmak ve toplumun karşılaştığı sorunlara ilişkin tartışma yürütmeye sevk etmektir.

     -Yetenekli düşünürleri ortaya çıkarma ve belirli bir düzen, erdem disiplinine ulaşmak için bu günü Felsefe Günü olarak ilan edilmiştir.^2*

Felsefe, varlığın, bilginin, ahlakın ve toplumsal değerlerin sorgulanmasını sağlayan bir düşünce biçimidir.

İnsanlık tarihi boyunca filozoflar, insanın kendini, toplumu ve evreni anlama çabasında rehber olmuşlardır.

Felsefe, günlük yaşamın koşuşturmacasında kaybolan sorulara ışık tutar.

Neden yaşıyoruz?

Neden yaratıldık.

Yaratılmamızın nedeni ne?

Evren nasıl ve neden yaratıldı.

İnsan’ı yaratan kimdir? Gibi sorulara cevap arayana bir bilimdir.

     Tarihte Felsefi düşünce geleneğini ilk defa oluşturan İyonyalı filozof, Thales’dır.

Felsefe tarihinin ilkokulunu veya düşünce geleneğini oluşturan İyonyalı filozoflar, Sokrates, Platon ve Aristoteles gibi düşünürler olmuştur.

 Erken Abbasi Döneminde Abdullah bin Mukaffak döneminde ilk defa felsefe ile ilgili Yunan düşünürlerin kitapları Arapça’ya çevrildi.

Onun bu çevrisi sonrasında Felsefe bilminin varlığı keşfedildi. İslam dünyasında El Kindi ve Farabi gibi çok güçlü filozoflar yetişmiştir.

 

Felsefenin Önnemi:

 Her şeyin bir ruhu vardır.

Ağaca ağaç olması onun taşıdığı has ruhudur

Taşın taş olmasının sebebi taşın taşıdığı kendisine has ruhudur.

Hayvanların hayvan olmasının sağlayan yine onların taşıdığı ruhtur.

İnsanın insan olmasının sebebi yine onun taşıdığı o yüce kutsal ruhtur.

Bilginin ve bilimin de bir ruhu vardır.

Bilgi ve bilimin ruhu da Felsefedir.

Ruhsus bir beden nasıl ölü ise Felsefesiz bir bilim de ölüdür, o bilgiden, bilimden fayda gelmez.

-Bilgi ve bilimdeki ilerlemede ne zaman bir tıkanıklık yaşansa, Felsefe bilimi bir ışık kaynağı olup bilme yeni ve güvenli yol ve yöntemler bulmak için yeni fikirler ile onu destekler. 

-Bu bakımdan felsefe somut değil soyuttur. Felsefenin ileri sürdüğü düşünceler yetenekli kişiler tarafından somutlaştırmasıyla bilim ve teknoloji ortaya çıkıyor. Felsefesi olmayan bir bilim kesinlikle ilerleyemez, yerinde sayar ve bir süre sonra kar ve buzun erimesi gibi o da eriyip çözülür.

-Felsefesiz bir bilim ruhsuz bir bedene benzer. O bilgiden fayda gelmez.

-Bilimin amacı insan hayatını ve yaşamını kolaylaştırmaktır. Bilim ve bilginin insanın zararına kullanılması felsefe biliminden değil, insanın içine düştüğü cehaletten kaynaklanır.

FELSEFE BİLİMİNİN DİĞER BİLİMLERLE İLİŞKİSİ:

Bilim ile felsefenin arasındaki fark
BİLİM	FELSEFE
Gerçeği parçalara ayırarak inceler.	Gerçeği bir bütün olarak ele alır inceler.
Bilimsel yöntemi kullanır ve objektiftir.	Felsefe temellendirmeyi amaçlar. Akıl yürütme yollarını kullanır, soyuttur
Önermeler genellikle sentetiktir.	Felsefi önermeler genellikle analitik ve bazen de metafiziktir.
Elde edilen bilginin kesinliği kanıtlanır.	Elde edilen bilginin kesinliği kanıtlanamaz, ölçülemez, deneyi yapılamaz. Bu yönüyle tarih bilimi ile benzerlik gösterir.

 Her isi de:
Bilimi ölçer ve bilimden güç oluşturur.
Her ikisi de bilimsel araştırma sürecine ihtiyaç duyar.
Her ikisi de eleştirel yaklaşım egemendir.
Her ikisinde de sorular ve zihinsel süreçler önemlidir.
Felsefe ile bilimin benzer ve farklı özellikleri vardır.

Benzer özellikleri:

Felsefeyle bilim arasında amaç bakımından bir paralellik vardır. Her ikisi de hazır ve basmakalıp bir bilgi ile yetinmez.

Her ikisi de kendi yöntemleriyle varlık alemini anlama, açıklama ve yorumlama çabası içindedirler.

Her ikisi de mantık ilkelerini özenle kullanırlar.

Her ikisinde de insan hayatını kolaylaştırmak ve insan yaşamını anlamaktır.

Felsefe ile bilim arasındaki farklılıkları ise şöyle açıklayabiliriz:

 Her ikisi arasında konu ve yöntem bakımından olan farklılık vardır.

 Bilim, genel geçerliliği olan ve gözlenebilir olgulardan hareket eder.

Deney yöntemini kullanarak vardığı sonuçları ise yine olgulara dönerek doğrular.

Felsefede ise bir çeşit olgu demek olan insan yaşantısından ve varlıklardan hareket edebilir. Felsefe ulaştığı sonuçları temellendirmeye çalışırken, olgulara değil, mantıksal analize göre yapar. Filozof deney yapamaz bunun yerine iç tutarlılığa bakılarak denetlemeye çalışır.

Bilimin ortaya çıkardığı bilimsel bilgi, teknolojiye kaynaklık eder ve bu sayede insanlığa pratik yarar sağlar. Oysa felsefede ölçme yapılamadığı ve ölçülenler arasında eşdeğerlik kurulamadığı için ona dayanılarak bir teknoloji kurulamaz.

Felsefenin görevi insana pratik bir yarar sağlamak değil, ele alına konunun özünü, kavramların anlamını bulmaya çalışmaktır.

Felsefe tümel ve genel bir bilgiye dayanırken, varlığı bütünselliği içinde ele alır.

 Bilim ise varlığı parçalara ayırarak inceler. Her bir bilim varlığın bir parçasını kendisine konu edinir.

Felsefe varlığın özünü bilmek ister. Bunun için varlığı anlamak için “nedir, neden, niçin?” sorusunu sorar. Örneğin “varlık nedir?” , “insan nedir? gibi. Bilim varlığın özü ile değil, olay ve olgular arasındaki neden – sonuç ilişkisi ile ilgilenir. Varlığı anlamak için “nasıl?” sorusunu sorar.

FELSEFE ve BİLİMİN BENZER YÖNLERİ

Her ikisi de akla ve düşünme yasalarına dayanarak kendilerini haklı kılmaya çalışır.

Her ikisi de evreni, insanı ve yaşamı bilinçli, yöntemli ve sistemli olarak araştırır.

Her ikisinde de eleştiri süzgecinden geçirilmeyen bilgi güvenli bulunmaz.

Her ikisi de eleştiri sonrası kavramlar ve soyutlamalarla bazı ilke ve yasalara ulaşarak genellemeler yapar.

FELSEFE ve BİLİMİN FARKLI YÖNLERİ

Felsefe; evreni, insanı ve yaşamı sorgularken; bilim kendini olgular ile sınırlar. Evreni kendi inceleme alanına göre parçalara ayırır.

Felsefe olgu ve olayların ardındaki gerçekliği açıklamaya çalışır. Bilim, doğa olayları arasında nedensellik bağları kurarak doğa ile ilgili yasalara ulaşmayı hedefler.

Felsefede kurgusal (spekülatif) ve rasyonel düşünüş gibi yöntemler kullanır. Bilimler ise tümevarım ve tümdengelim yöntemlerini kullanırlar.

 

Başlıca Cumhuriyet dönemi Türk Felsefecilerimiz:

Modern Türkiye felsefe tarihinin önemli düşünürleri
Hilmi Ziya Ülken(1901-1974) ...
Takiyettin Mengüşoğlu (1905-1984) ...
Macit Gökberk (1908-1993) ...
Mübahat Türker Küyel (1927) ...
Nurettin Topçu (1909-1975) ...
Aydın Sayılı (1913-1993) ...
Rıza Tevfik Bölükbaşı (1869- 1949) ...
Hasan Âli Yücel (1897-1961)

Türkiye'de Düşünce Tarihine Katkı Sağlamış 10 Çağdaş Felsefeci - Akıl Fikir Müessesesi

 

KAYNAK VE AÇIKLAMA KISMI:

1^* : UNESCO kelimesinin ingilizce açılımı,"United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization" kelimelerinin baş harfleri alınarak oluşturulmuştur. Dilimizde “Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu” biçiminde karşılanmıştır.