Bilim, Teknoloji ve Toplum

4. Ünite

Bilim Teknoloji ve Toplum:  Test No 20

1. Türk-İslam tarihinin önemli bilim insanlarından Uluğ Bey’in oğlu Ali Kuşçu, matematik, astronomi, coğrafya ve dil bilimcidir. Elçilik görevi gereği İstanbul’a gelen Ali Kuş çu, dönemin Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmet’in daveti ile İstanbul’daki Ayasofya Medresesi’nde müderris olarak görev almıştır. Medresede astronomi ve matema tik dersleri veren Ali Kuşçu, İstanbul’un enlem ve boyla mını hesaplamış çeşitli güneş saatleri yapmıştır.

Buna göre Ali Kuşcu ile ilgili,

I. Diplomatik görevlerde bulunmuştur.

II. Semerkant ve İstanbul’da rasathane kurmuştur.

III. Osmanlı Devleti’nde eğitim hizmeti vermiştir.

ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?

A) I ve II C) II ve III B) I ve III D) I, II ve III

2. • Piri Reis, “Kitab-ı Bahriye” (Denizcilik Kitabı) adlı ese rinde Akdeniz limanlarını tanıtmıştır. Çizdiği Dünya haritası, Amerika kıtasının doğu kıyılarını gösteren en eski haritadır.

 • İbn-i Heysem, görmenin nasıl gerçekleştiğini araştır dı. Fotoğraf makinesinin geliştirilmesinde önemli yeri olan “karanlık oda” da deneyler yaptı. Görmenin göz den çıkan ışınlarla gerçekleştiği görüşünün yanlışlığını ispatladı. Buna göre verilen bilim insanlarının sırasıyla hangi alanlarda çalışmalar yaptığı söylenebilir?

A) Astronomi - Coğrafya B) Matematik - Astronomi

C) Coğrafya - Fizik

D) Fizik - Matematik

3.

• İyon Medeniyetinde fikir serbestliğinin olması bilimsel gelişmelerin temellerinin atılmasında etkili olmuştur.

• İslam medeniyetinde Abbasiler bilimsel ve kültürel gelişmelere öncülük etmiştir. Dar’ül Hikme’de bazı Abbasi halifeleri bilim insanlarının tartışmalarına biz zat katılmış ve her düşüncenin serbestçe tartışılmasını sağlamışlardır.

Bu bilgilere göre İyonlar’da ve Abbasiler’de bilimin gelişmesinde aşağıdakilerden hangisi etkili olmuştur?

 A) Özgür düşünceye önem vermeleri

B) Aynı dönemlerde yaşamış olmaları

C) İslam kültürü içerisinde yer almaları

D) Birbirlerine yakın bölgelerde kurulmaları

4. Orta Çağ’da Avrupa’da Dünya, evrenin merkezi kabul edilmekteydi. Rönesans Döneminin önemli bilim insanların dan olan Nicolaus Copernicus (Nikolas Kopernik) ise bu görüşe karşı çıktı. O, yaptığı gözlemler sonucu Dünya’nın Güneş etrafında dönen bir gezegen olduğunu ortaya koy du. Ancak Katolik kilisesinin görüşüne karşı gelmekten çekindiği için “Gök Kürenin Hareketi” adlı eserini ölümünden kısa bir süre önce yayınlayabildi. Zira o dönemde Katolik Kilisesi kendi görüşlerine aykırı düşüncede olanları ölümle bile cezalandırabiliyordu.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi Nicolaus Coperni cus’un çalışmalarını yayınlamaktan çekinmesine gerekçe olarak gösterilebilir?

A) Kilisenin fikirlerine ters düşmesi

B) Çalışmalarını kanıtlamak istemesi

C) Araştırmalarının çok uzun sürmesi

D) Çalışmalarında bilimsel eksiklik olması

5. Özgür düşünce, insanın kısıtlamalardan bağımsız olarak düşünce geliştirebilmesi ve bunu ifade edebilmesidir.

Buna göre;

I. Copernicus’un Dünya’nın Güneş etrafında döndü ğünü savunduğu için yargılanması,

II. İlme ilgi duyan Abbasi halifesi Memûn’un ilim mec lisleri oluşturarak buradaki bilimsel tartışmalara biz zat katılması,

III. Gazneli Mahmut’un bilimsel alanda önemli çalışmaları olan Biruni’nin görüşlerine değer vermesi ve onun için “Sarayımın en değerli hazinesi” ifadesini kullanması

durumlarından hangileri özgür düşüncenin gelişme sini destekleyici niteliktedir?

A) I ve II C) II ve III B) I ve III D) I, II ve III

6. Astronomi ve fizik alanında bilimsel çalışmalar yapan Ga lileo, deney ve gözleme büyük önem vermiştir. Hollandalı gözlükçü Hans Lippershey’in icat ettiği teleskobu geliştir miş ve gökyüzü gözlemi için kullanmıştır. Ay’ın yüzeyini inceleyerek Ay ile Dünyanın aynı maddelerden oluştuğu nu söylemiştir. Copernicus’un görüşlerini savunduğu için Katolik Kilisesine bağlı Engizisyon Mahkemesi tarafından yargılanana Galileo, yaptığı çalışmalarla kendinden sonraki bilim insanlarına da örnek olmuştur.

Bu parçadan aşağıdaki ifadelerin hangisine ulaşılamaz?

A) Bilim insanlarının birbirinden etkilendiğine

B) Copernicus’un yeni icatlar ortaya çıkardığına

C) Kilisenin, bilimsel gelişmelere engel olduğuna

D) Galileo’nun farklı alanlarda çalışmalar yaptığına

7. İtalya’da doğan rahip, filozof ve gök bilimci Bruno, evren de Dünya’dan başka gezegenlerin de olduğu fikrini benimsediği için kilise tarafından cezalandırıldı. Tüm bas kılara rağmen fikirlerinden vazgeçmeyen Bruno hapse mahkûm edildi. Ancak Bruno’nun fikirlerine olan bağlılığı daha sonraki süreçte Rönesans Dönemi’nin düşünce yapısını şekillendirdi.

Buna göre Bruno ile ilgili;

I. farklı alanlarda çalışmalar yaptığına,

II. dogmatik düşünce sistemini benimsediğine,

 III. Kilisenin baskılarına rağmen fikirlerinden vazgeçmediğine

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) I ve II C) II ve III B) I ve III D) I, II ve III

8. Aşağıda buhar gücünün kullanıldığı bazı icatlar verilmiştir.

1712 1765 Tomas Newcomen icat ettiği atmosferik buhar motoru ile altın, kömür gibi yer altı kaynaklarının çıkarıldığı yerlerde biriken suyu tahliye etmeyi başardı. James Watt, Tomas Newcomen’ın icat ettiği atmosferik buhar motorunu geliştirdi. Daha sonra buhar makineleri dokuma fabrikalarında kullanılmaya başladı. 1802 Richard Trevithick ilk buharlı lokomotifi üretti.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi buhar gücünün kullanıldığı alanlar arasında gösterilemez?

A) Sanayi C) Madencilik B) Ulaşım D) İletişim

12. Pek çok alanda bilimsel çalışmalar yapan Thales, Hipokrat, Pisagor, Demokritos, Heredot ve Diyojen gibi bilim insanı ve düşünürlerin ortak özelliği İyon Medeniyetinde yetişmiş olmalarıdır. İyon kültüründe devlet adamları bilimsel ça lışmalara destek vermiş, farklı düşünüş ve görüşteki bilim insanlarının fikirlerini sergilemelerine imkân tanımışlardır. Bu özelliği ile İyon Medeniyeti M.Ö. 11. yüzyıldan M.Ö. 6. yüzyıla kadar önemli bir bilim ve kültür merkezi olmuştur.

 Buna göre, aşağıdakilerden hangisi İyon Medeniyetin de önemli bilim insanı ve düşünürlerin yetişmiş olma sında etkili olmuştur?

A) Yöneticilerin bilimsel çalışmaları desteklemeleri

B) Şehir devletleri halinde yönetilmeleri

C) Diğer uygarlıklardan etkilenmeleri

D) Ticari faaliyetlerde bulunmalar

 

Test 20 1-B, 2-C, 3-A, 4-A, 5-C, 6-B, 7-B, 8-D, 9-A

Kaynak:

MEB, Kazanım Kavram Testi 20