II. MEHMET (1451-1481)

Babası II. Murat’ın ölümü üzerine tahta geçen II. Mehmet babası zamanındaki antlaşmaları yeniledi. Daha önce kuşatılan ve alınamayan İstanbul’un Fethi için başlıca yapılan hazırlıklar:

                -Anadolu Hisarı karşısına Rumeli Hisarı’nı yaptırdı. Hisara Boğazkesen adı verildi. Bundan sonra, Boğazdan geçecek bütün yabancı gemiler için izin alma zorunluluğu getirildi.

-Kuşatmayı denizden desteklemek için büyük bir donanma hazırlandı(400 parçalık bir donanma oluşturuldu.).

-Bizans’ın İstanbul dışındaki topraklarından Vize ve Silivri kaleleri alınarak batı ile bağlantısı kesildi.

-Surları aşmak için tekerlekli kuleler yaptırıldı.

-Surları yıkmak amacıyla büyük toplar döktürüldü.

-Kuşatma sırasında, Mora despotlarının Bizans’a yardım etmelerine engel olmak için akıncılar, Mora üzerine ve Balkanlara gönderilerek Balkanlarda bir ordu bulunduruldu.

İstanbul'un fethini gerektiren sebepler;

*Çok önemli stratejik bir yerde bulunması (İstanbul’un coğrafi konumu son derece önemliydi),

Bizans tarafından Türklerin geçiş yollarının ve bağlantılarının engellemesi,

*Bizans'ın Osmanlı aleyhine faaliyetlerde bulunması,

*Daha önce birçok defa kuşatıldığı halde alına­mamış olması, (Bulgarlar, Avarlar, Araplar, tarafından kuşatılmış ve alınamamıştır.)

*Devletin büyümesi ve gelişmesi için İstanbul'un alınmasıgerekiyordu.

* İstanbul, aynı  zamanda kara ve deniz ticaret yollarının üzerinde bulunması nedeniyle, ekonomik yönden de büyük önem taşıyordu.

*Ayrıca II. Mehmet; İstanbul’u fethederek Rumeli ve Anadolu’daki Türk topraklarını birleştirmek için kentin alınması konusunda kesin karar vermişti.

     Yapılan çalışmalar sonunda 29 Mayıs 1453 tarihinde salı günü İstanbul fethedildi. Ortaçağın sonu yeniçağın başlangıcı kabul edilen İstanbul'un Fethi ile kuruluş devri sona erdi ve yükselme devri başladı.

İstanbul’un Kuşatılması ve Fethi:

II. Mehmet, hazırlıklarını tamamladıktan sonra, Edirne’den hareket etti ve 5 nisanda İstanbul surları önüne geldi. İmparatora elçi göndererek boş yere kan dökülmemesi için, İstanbul’un teslimini istedi. İstanbul’un kuvvetli surlarına ve Avrupa’dan gelecek yardıma güvenen imparator, bu teklifi reddetti. 6 Nisan 1453’te kuşatma başladı. Nisanın on

sekizine kadar süren top atışları sonucu, surlarda birçok gedik açıldı.

    Bunun üzerine bir gece saldırısı düzenlendi. Bu hücumda tekerlekli kuleler kullanıldı. Ancak Bi­zanslılar bu kuleleri, karada ve suda yanabilenGrejuva (Rum ateşi) ile yaktılar. Aynı anda donanma, zinciri kırarak Haliç'e girmek istediyse de başarılı olamadı.

    Papanın aracılığı ile kuşatmanın onuncu günü Bizanslılara gönderilen üç Ceneviz ve bir Bizans gemisinin, Türk gemilerini yararak Haliç'e girmesi Fatih Sultan Mehmet’i kızdırdı.

    Bunun üzerine II. Mehmet, Osmanlı donanmasının, denizden ulaşamadığı Haliç'e karadan kızaklar üzerinde kaydırılarak indirilmesi çalış­malarını başlattı. Galata sırtlarında bulunan yetmiş gemi, karadan kızaklar üzerinde çekilerek Haliç'teki Kasımpaşa Limanı'na indirildi.

     II.Mehmet, 28 Mayıs gecesi büyük bir hücum başlattı. Bu hücum, 29 Mayıs 1453 Salı günü, Türk askerinin İstanbul'a girmesiyle sonuçlandı. Bu başarısından dolayı II. Mehmet'eFatih unvanı verildi.

*Fetihten sonra, Bizans halkına mal ve can güvenliği sağlandı. Rumların patriklerini seçmelerine izin verildi. Ermeni ve Yahudi topluluklarına inanç ve ibadet serbestliği tanındı.

*UYARI:Fatih'in bu politika ile gerçekleştirmek istediği amaç, Ortodoks mezhebindeki Hristiyanları denetim altında bulundurarak onların Avrupa'da Katolik Hristiyanların etkisi altına girmelerini önlemekti.

Fatih Sultan Mehmet İstanbul'u yeniden imar etmek, ekonomisini canlandırmak ve kentin Türk nüfusunu artırmak için çalışmalara başladı. İlk olarak kentin bozulan su şebekesini ve yolları tamir ettirdi. İstanbul'a Anadolu ve Rumeli'den göçmenler, tüccar ve zanaatkârlar getirtti. Çarşı, hamam, fırın gibi birçok yapı inşa ettirdi.

     İstanbul'un Fethi, Fatih Sultan Mehmet ve Osmanlı Devleti'ne büyük bir ün kazandırdı. Bu kentin ele geçirilmesiyle Avrupa, önemli bir üssünü Osmanlılara bırakmış oldu. İstanbul; ekonomik, askeri ve idarî açıdan Osmanlı Devleti için en uygun başkentti. Çünkü Osmanlıların, Anadolu ve Balkanlarda hareket ve denetim kolaylığı elde etmelerini sağlayabile­cek çok önemli bir konumdaydı.

İSTANBUL’UN FETHİNİN TÜRK TARİHİ AÇISINDAN ÖNEMİ

1. İstanbul Osmanlı Devleti’nin başkenti yapıldı.

2.İstanbul’un Fetih ile Osmanlı Devleti için İmparatorluk dönemi başladı.

3.Osmanlı Devleti‘nin toprak bütünlüğü sağlandı.

4.Karadeniz ve Akdeniz arasındaki ticaret yolunun denetimi, Türklerin eline geçti.

5. Osmanlı Devletinin Kuruluş devri sona ererek Yükselme Devri başladı.

*Not:Bu durum Akdeniz ve Karadeniz ticaretinde etkili olanVenedik ve Cenevizlere zarar verdi.

 *Not:Böylece Osmanlı Ortodoksların lideri konumuna gelmiştir. Bu kilisenin denetim altına alınması, Hristiyan birliğini parçalama amacı taşımaktadır.

6.Osmanlı Merkezi yönetim güçlendi.

  İSTANBUL'UN FETHİNİN DÜNYA TARİHİ AÇISINDAN ÖNEMİ:

1.   İstanbul'un fethi ile Ortaçağ kapandı, Yeniçağ başladı.

2.   Ortodokslar Osmanlı himayesine alınarak onların din ve vicdan özgürlüğü sağlandı.

3.   Doğu Roma İmparatorluğu sona erdi.

4.   Savaşta topların üstünlüğü anlaşıldı. Bundan dolayı sur ve kalelerin önemi azaldı.

5.   Feodalizmin yıkılış süreci hızlanmış oldu.

6.   İstanbul'un Türklerin eline geçmesi üzerine Avrupalılar yeni ticaret yolları aramaya başladı.

Not:Bu durum Coğrafi Keşiflerin zorlayıcı nedenini oluşturmuştur.

    Batıdaki Gelişmeler; Fatih’in Batı Politikası:

 Rumeli'de Belgrad hariç tüm Sırbistan'ı Osmanlı ülkesine kattı. Mora despotunu ortadan kaldırdı. Eflak ve Boğadan Osmanlı devletine bağladı.   Bosna-Hersek fethedildi.

Osmanlı Devleti’nin İstanbul'u almasından sonra Rumeli ve Ege Denizi'nde yapmış olduğu fetih hareketleri Venediklilerin doğu ticaretine zarar vermişti. Bu yüzden 1463 yılında başlayan Osmanlı-Venedik savaşları Osmanlıların üstünlüğü ile sona erdi. Venediklilerle yapılan anlaşmaya göre;

-Venediklerin elinde bulunan İtalya’daki Mora Yarımadası alındı.

-Eflâk ve Bosna Osmanlı topraklarına katıldı.

-Ayrı ayrı yapılan bir seferle; Hersek Dukaklığı ve Boğdan Osmanlıya bağlandı.

Venedikliler her yıl ödeyecekleri vergiye karşılık bazı imtiyazlar kazandılar. İstanbul’da balyoz (elçi) bulundurabilecekti. Bu olay Osmanlı Devletinin verdiği ilk imtiyazdır.

Fatih Döneminde Anadolu’daki Gelişmeler:

Balkan fetihlerinden sonra Anadolu’ya yönelen Fatih’in buradaki amacı neydi?

Anadolu’daki siyasi otoriteyi sağlamak ve Kara deniz ticaretini denetim altına almaktı.

Bu nedenle, Fatih Sultan Mehmet döneminde; Amasra Cenevizlerden alındı. İsfendiyaroğulları’na son verildi. Böylece Kastamonu ve çevresi Osmanlıya bağlanmış oldu. Trabzon Rum imparatorluğuna son verildi. Konya alınarak Karaman ülkesi topraklarının bir bölümü Osmanlı topraklarına katılmıştır. Bir Türk Devleti olan Akkoyunlu Devleti ile 1473 yılında yapılan savaşta Akkoyunlular yenilgiye uğratılmıştır.

          Otlukbeli Savaşı (1473):

14. yüzyılda Doğu Anadolu’da bir devlet kuran Akkoyunlular Uzun Hasan zamanında çok güçlendiler. Uzun Hasan, kısa zamanda ülkesinin sınırlarını genişleterek büyük bir devlet kurdu. Uzun Hasan’ın Osmanlılar aleyhine faaliyetlerde bulunması, Osmanlıya itaatini bildirmemesi, Osmanlıya karşı Karamanoğulları’na destek verip koruması, Osmanlıya karşı batıdaki Rodos Şövalyeleri ve Venediklerle işbirliği yapması ve kendini Timur gibi görmeye başlaması üzerine Osmanlılar ile Akkoyunlu Devleti’nin arasını açtı. Bunun üzerine Fatih, Akkoyunlular ile savaşa karar verdi. Erzincan yakınlarında Otlukbeli’de yapılan savaşta, Osmanlı ordusu ateşli silâhların yardımıyla Akkoyunlu ordusunu birkaç saat içinde yenilgiye uğrattı (1473). Bu yenilgiden sonra bir daha kendisini toparlayamayan Akkoyunlu Devleti, Uzun Hasan’ın ölümünden sonra dağılma sürecine girdi. Bir süre sonra Safaviler Akkoyunlu Devleti’ne son verdi.

Fatih Sultan Mehmet döneminde denizlerde ise Ege adaları, Kırım Hanlığı ve Yunan Adaları alınmıştır İtalya seferi gerçekleşmiştir. Son zamanlarında hicaz suyolları ve Dulkadiroğulları yüzünden Memluklar ile ilişkileri bozulmuştu. Bu olay II. Beyazıt döneminde de devam etmiştir.

Fatih Devri Osmanlıların en parlak devridir. Yalnız toprak bakımından değil kültür ve uygarlık bakımından da gelişmiştir.

Kendi adıyla söylenen Fetih medresesini kurmuş İstanbul'un çeşitli resimlerini çizdirmiştir. Kendinden önceki Osmanlı padişahlarının; devlet ve memleket yönetiminde yaptıkları kanun ve tüzükleri bir araya getirerek kanunnamesini oluşturmuştur.

Koyduğu kardeş katli maddesindeki hükmü;  devletin geleceği için kardeşlerin öldürebileceği kanunu Fatih Sultan Mehmet’e ait bir kanundur.

Örnek Test Sorusu