ORTAÇAĞ’DA SİYASİ YAPILAR

Kavimler Göçü’nün sonuçları

1)MS 395 yılında Roma İmparatorluğu’nun; Batı ve Doğu Roma olmak üzere ikiye ayrılması ile Avrupa’da önemli siyasi gelişmeler yaşanmıştır.

2)Batı Roma İmparatorluğu’nun 476’da yıkılmasından sonra Avrupa’nın sosyo-ekonomik ve kurumsal yapısında büyük değişiklikler olmuştur.

3)Roma İmparatorluğu’nun eski gücünü kaybettiği ve özellikle de bireyleri korumakta yetersiz kaldığı bu dönemde, Avrupa’da feodal siyasi yapılar ortaya çıkmıştır.

4) Bu durum, Avrupa’nın güçlü bir devlet otoritesinden yoksun kalmasına, büyük bir karmaşaya sürüklenmesine sebep olmuştur.

5)Bu tarihten itibaren barbar kabileler, kendi devletlerini kurarak bugünkü Avrupa devletlerinin temellerini atmıştır. Avrupa’da Frank, Vizigot, Ostrogot, Sakson gibi Germen krallıkları kurulmuş ve bu krallıklar; zamanla siyasi üstünlüğü ele almıştır.

FEODALİZM
Orta Çağ Avrupası’nda siyasi yapıyı şekillendiren ve bu döneme damgasını vuran sistem “feodalizm” olmuştur. Bu sisteme göre siyasi güç; krala ait olup kral, siyasi otoritesini mutlak sadakat koşuluyla ve kontrollü olarak derebeyleriyle paylaşmıştır.
 Feodal sistem; merkezî iktidarın yok olduğu, karışıklıkların ve güvensizliklerin yerleştiği, ticaretin neredeyse durduğu, kent yaşamının önemini yitirdiği bir ortamda ortaya çıkmıştır. Bu gelişmeler Avrupa’da ortaya çıktığı için feodalizm evrensel değil Batı toplumlarına özgü olarak kabul edilmektedir.
 Feodalite; güçlü savaş lordlarının egemen güç kabul edildiği(Süzeren), zayıfların kendilerini efendilerine emanet ederek karşılığında sadakatle hizmet sözü verdikleri bir toplum yapısıdır. (Vasal)
 Lordlar, kendisine sığınan köylü sınıfını korumak ve topraklarına toprak katabilmek için sadık bir silahlı güce ihtiyaç duymuştur. Bunlar Orta Çağ’ın şövalye adı verilen profesyonel savaşçılarını oluşturdu.
 Toprağın sahibi olan ve malikânede yaşayan lordlar, serf köylü ve ailesinin de sahibiydi.
 

DOĞU ROMA (BİZANS) İMPARATORLUĞU

1)Bizans olarak adlandırılan Doğu Roma İmparatorluğu Orta Çağ’da; Anadolu, Balkanlar, Mısır, Suriye, Filistin ve Kuzey Afrika coğrafyasında etkili olmuştur. Başkenti İstanbul’dur.

2)Yunan ve Hellenizm kültürü ile Ortodoksluk mezhebi gibi bileşenler sonucu Bizans İmparatorluğu, Batı Roma İmparatorluğu’ndan farklı bir siyasi yapı hâline gelmiştir.

3)Bizans imparatoru gücünü tanrıdan alan otokrat bir lider konumuna gelmiştir. Buna göre Bizans imparatoru, Hz. İsa’nın yeryüzündeki vekili olup sadece Hz. İsa’ya karşı sorumlu olmuştur.

                   SASANİLER:

1)Güçlü bir devlet geleneğine sahip olan Sasaniler, Kafkasya, Mezopotamya ve İran’a hükmetmiştir.Pers devlet geleneğini benimseyen Sasani İmparatorluğu’nun yönetim şekli monarşiydi.

2)Neredeyse tüm şahların ölümünden sonra ortaya çıkan iktidar kavgaları, merkezî otoritenin zayıf düşmesine yol açmıştır.

3)Sasaniler, krallarını kutsal kabul etmişlerdir. Bu krallar, Tanrı Ahuramazda’nın yeryüzündeki temsilcisi olarak mutlak otoriteye sahiptir. Bunun açık göstergesi, Sasani madenî paralarının bir yüzünde hükümdarın diğer yüzünde kutsal ateşin resmedilmesidir.

4)Sasani İmparatorluğu, doğuda Orta Asya, batıda Suriye ve Anadolu yönünde genişlemiştir. Bizans İmparatorluğu ile yaptıkları uzun savaşlar sonucunda, Anadolu’yu hâkimiyetleri altına alan Sasaniler, İstanbul’u kuşatmıştır.

5)VII. yüzyılda Suriye-Filistin hattını fetheden Müslüman Araplar ise İran, Mezopotamya ve Kuzey Suriye’deki Bizans birliklerini yenilgiye uğratmıştır. Sasaniler, Hz. Ömer Dönemi’nde yapılan Nihavend Savaşı’nda yenilmiş ve  651 yılında yıkılmıştır.

                    CENGİZ(MOĞOL) İMPARATORLUĞU

1)Moğol İmparatorluğu’nu kuran Temuçin’dir. Temuçin, 1206 yılında yapılan kurultayda(meclis) Türk-Moğol boyları tarafından kağan seçilmiş ve Cengiz adını almıştır.

2)Boylar hâlinde yaşayan Moğollar, Cengiz Han’dan önce teşkilatsız bir şekilde yaşamıştır. Moğol boylarını uzun mücadelelerden sonra bir araya toplayan Cengiz Han, istila hareketleri ile dünyanın en geniş kara imparatorluğunu kurmuştur.Cengiz Han 1227’de vefat etmiştir.

3) Cengiz Han hayattayken imparatorluk topraklarını dört oğlu arasında paylaşılmıştır.(Çin’de Kubilay Hanlığı, Orta Asya’da Çağatay Hanlığı, Karadeniz’in kuzeyinde Altın Orda Devleti, İran ve Irak’ta İlhanlılar)

4)Bu dönemde Moğollar üzerinde Şamanizm’in önemli bir etkisi vardır. Şamanların söyledikleri gerek toplum üzerinde gerekse idareciler üzerinde etkilidir.

5) Moğol İmparatorluğu’nda kurultay adında bir danışma meclisi vardır. Bu kurultaydaki görevliler soylu oluşlarına göre değil liyakat esasına göre seçilmiştir. 

ORTA ASYA:

1)Büyük Hun Devleti yıkılınca bölgede üstünlük Çin İmparatorluğu’na geçti.

2)Hunların bir kısmı Maveraünnehir’de Akhun Devleti’ni kurdu. (Eftalitler))

3) Hunların Orta Asya’daki siyasi boşluğunu Avarlar (Juan Juan) doldurdu.

4. 552 yılında bölgede Köktürk Hakanlığı kuruldu. Avarlar Avrupa’ya göç ederek orada devlet kurdular.