Yumuşama Dönemi Orta Doğu ve Filistin Sorunu

YUMUŞAMA DÖNEMİ

       FİLİSTİN SORUNU VE ORTA DOĞU BARIŞ GÖRÜŞMELERİ

       BM. 29 Kasım 1947’de Filistin topraklarını paylaştırmış Kudüs uluslar arası statüye tabi tutulmuş ve 14 Mayıs 1948’de İsrail Devleti kurulmuştu. Filistin halkı çıkan İsrail-Arap savaşlarında mülteci konumuna düştü. Filistin topraklarını kurtarmak için İsrail’e karşı çeşitli örgütler kuruldu. Bu örgütler 1962’de silahlı mücadeleyi organize ederken aynı zamanda İsrail ile çatışmaya girdiler. 1964’te etkin olmaya başlayan bu silahlı Filistinli Arap mücahitler 1967 Arap İsrail savaşlarında Batı Şeria ve Gazze Şeridi’nin İsrail’in eline geçmesiyle insan kaynaklarının büyük kısmını kaybettiler. Ve burada Yaser Arafat önderliğinde Filistin Kurtuluşu Örgütü (FKÖ) altında birleştiler.

    Camp David Antlaşması ile Sina Yarımadası′nı Mısır′a geri veren İsrail, işgal altında tuttuğu topraklardan da geri çekileceğini açıkladı. Ancak 1982′de güvenlik gerekçesiyle Lübnan′ı işgal etti ve Beyrut′u kuşattı. Filistinli direnişçileri yok etmeyi hedefleyen İsrail, Eylül 1982′de Sabra ve Şatilla katliamlarını geçekleştirdi.

       1987′de İsrail işgali altındaki Batı Şeria ve Gazze′de Filistinliler tarafından "İntifada" olarak adlandırılan direniş başladı. Arafat liderliğindeki FKÖ′nün İsrail′e yönelik yumuşak tutumu nedeniyle  Filistin halkı HAMAS’ın etrafında örgütlenmeye başladı.

         Oslo Barış Süreci

       ABD′nin de baskısıyla taraflar arasında Ekim 1991′de İsrail ilk defa yüz-yüze FKÖ lideri Yaser Arafat ile görüşme yaptı. Yapılan Madrid görüşmelerinde İsail Filistin’i, Filistin de İsraili tanıyacaktı. Ama İsrail BM kararlarını hiçe sayarak bu sözünde durmayarak  Arapların oturduğu evleri boşaltarak kendisi için yerleşim alanları oluşturmaktadır.  13 Eylül 1993 tarihinde varılan uzlaşma ile İsrail Başbakanı İzak Rabin ve Arafat Oslo Antlaşması′na imzaladı. İsrail, FKÖ′nü Filistin halkının yasal temsilcisi olarak tanıdı.

      ABD′nin baskıları ile varılan anlaşma, Filistin ve İsrail′de tam olarak benimsenmedi. İsrail Başbakanı İzak Rabin, 4 Kasım 1995′te aşırı bir milliyetçi Yahudi tarafından öldürüldü. İktidara gelen aşırı sağcı Netenyahu, Rabin′in verdiği sözleri yerine getirmedi.

       Filistin tarihinin ilk genel seçimi 20 Ocak 1996′da gerçekleşti. Seçimi kazanan FKÖ lideri Arafart, devlet başkanı ilan edildi. 1999′da dönemin İsrail Başbakanı Ehud Barak barış anlaşmasının hazırlanması ve imzalanmasını ilke olarak kabul etti.

        Şaron ve II. İntifada

       İsrail′de yeni başbakan Ehud Barak′ın Kudüs′te İsrail ve Filistin′e ait iki başkent olabileceğini açıklaması, tarihe "Beyrut Kasabı" olarak geçen muhalefet lideri Ariel Şaron′u harekete geçirdi. Yüzlerce askerle 28 Eylül 2000′de Kudüs′te Haremi Şerife (Mescid-i Aksa) giren Şaron′un ziyareti ortalığı karıştırdı. Bu olaya tepki gösteren Filistinliler "II. İntifada"yı başlattı.

Çatışmalar kısa sürede yayıldı.

Seçimlerde zaferle çıkan Şaron başbakan olduktan sonra Filistinlilere karşı daha sert politikalar izlemeye başladı.

İsrail, 29 Mart 2002′de Arafat′ın karargahının bulunduğu Ramallah′a girdi ve Filistin yönetim birimleri ve Arafat kuşatma altına alındı.

      2000′li yıllarda ön plana çıkan HAMAS, 2006′da Filistin genel seçimlerini kazanarak hükümeti kurdu. Ancak Hamas hükümeti, 2004’de Yaser Arafat’ın ölümü üzerine yerine geçen Filistin lideri Mahmud Abbas tarafından feshedildi. Bu nedenle Filistin ikiye bölündü. Bugün Filistin fiilen ikiye bölünmüş durumdadır. Gazze Şeridi HAMAS′ın, Batı Şeria ise El Fetih′in denetimi altındadır.