Ney, Eski Türk Kültür Geleneğinin önemli ezgisidir

Ney: Otuz kırk milyon kamışın içinden 1 tane dar boğumlu ve etli kamıştan doğanın insanlara sunduğu -en güzel- nefesli müzik aletlerinden biridir. Ney: Klasik Türk musikisindeki nefesli sazlardan biri. Bu musikideki ahenkler, neye göre yapıldığı için önemi büyüktür. 12 çeşidi vardır.Çok etkili bir sesi olan neysarı budaklı bir çeşit kamıştan yapılır. Delikleri kızgın demirle açılır. neyler küçüldükçe sesleri incelir. Kaim seslilerin çalınması için kuvvetli nefes ister 

N e y   N e d i r

 12 çeşidi vardır.Çok etkili bir sesi olan neysarı budaklı bir çeşit kamıştan yapılır. Delikleri kızgın demirle açılır. neyler küçüldükçe sesleri incelir. Kaim seslilerin çalınması için kuvvetli nefes ister.
 İnsan sesine en yakın olanıdır. 9 boğumdan meydana gelmiştir. İnsan da 9 ayda meydana gelmiş ve İnsan gırtlağıda 9 boğumdur. İnsan vücudunda 9 delik vardır. Ney da 9 delikten meydana gelmiştir. En güzel başpare 25 yaşında erkek manda dan çıkan boynuzdan yapılmaktadır ve ucunda dolu olan kısmından bir tane çıkar geri kalan boştur. Tarak yapılmaktadır ve bu şartlarda aranan manda maalesef bulunamamaktadır. Boynuza en yakın abanoz ağacıdır. Siyah rengi ve verdiği sesi ile bir senedir kullanılmaktadır. Üçüncü şimşirden yapılan orta halli neylerde kullanılmaktadır.
Yine piyasada fiber delrin ve plastikten yapılan başpareler bulunmaktadır. Kimyasal madde ile yapılan bu başpareler kansorejen madde ürettiğinden dudakla devamlı temas halinde olduğu için ileride ne olduğunu düşünerek bu üç maddeyi kullanılmaktan kaçınılmalıdır.
Ney, Sümerlerden beri bütün Türk topluluklarında sürekli görülmüş olan üflemeli çalgıdır. Benzer örneği Aztek Kültüründe de bulunmaktadır Kaşgarlı Mahmut, Divan-ı Lügatit-Türk adlı Türk Kültür ve Dilini anlatan eserinde, Sagu denilen, Erler için düzenlenen, ölüm, erdem ve acıları anlatan törenlerde kullanıldığını aktarmıştır.
Ney, yakın zamanlarda Farsçaya geçmiş olup nâ veya nay kamış adını almıştır. Arap toplumundada üflemeli çalgıların hemen tümü için kullanılan mizmâr sözcüğü ise, nefes borusu, ses organı anlamında ney için de kullanılmıştır. Türkçede ise hemen her zaman ney olarak anılmıştır. Kavimler Göçü nden çok eski zamanlardan kalan, Runik Harflerin aslının henüz anlaşıldığı Proto Türk Yazıtları zamanından kaldığı düşünülen Kültürizleri gibi miras kalmış olan, çok az kültürel öğelerin devamı olarak ise, bugünkü Romanyada nayu olarak Adlandırılır
Sümer toplumunda MÖ 5000 yıllarından itibaren kullanıldığı sanılan bu çalgıya ait elimizdeki en eski bulgu, MÖ 3000-2800 yıllarından kalan bugün Amerikada Philadelphia Üniversitesi Müzesinde sergilenen neydir. Çalgının o dönemlerde de dinsel törenlerde kullanıldığı sanılmaktadır.
Günümüzde ney, Türk sazı olarak anılmaktadır ve tasavvuf müziğinin bir sembolü haline gelmiştir. Bir müzik aleti için kullanılan çalmak yerine, Ney için üflemek tabiri kullanılır. Burada üflemenin mecazi bir anlamı vardır. Kaynağını İslâm’dan alan Allah’ın insanı yaratırken ruhu üflemiş olmasından alır.
Yapım Kargı denilen bir çeşit budaklı kamıştan yapılır. Akordlarına göre çeşitli boylarda olan ney, dokuz kısa boğumdan meydana gelmiştir. Üzerinde 7 perde mevcuttur. Bu perdeler, açkı ile delinerek elde edilir. Son yüzyıllarda eklenmiş üflemeyi kolaylaştırıcı önemli bir bölümü de başparesidir. Boynuzdan veya fil dişinden yapılır. Bir neyin düzgün akordlu olabilmesi için 9 adet boğumdan oluşması ve bu boğumların her birinin birbirlerine eşit olması gerekir. Kamışın sazlıkta bulunması çok enderdir. Ney fiyatlarının yüksek olmasının sebebi de budur.
Başlıca yedi çeşit ney vardır. Bazı neyzenler ve ney ustaları her ney için diyapa zona göre hangi perde açılacak akordun karşılığıdır Mansurda dügah, şah neyde buselik, davut neyde, çargah, bolahenkte neva, süpürdede hüseyni, müstahsende acem, kız neyde gerdaniye. Başka neyzenler ve ustalar başka bir hesap yapıyorlar aşağada Ney Çeşitleriye bakınız.
Yeni başlayanlar için genelde kız ney tavsiye edilir. neylerin bir oktav ince sesini veren çeşitlerine ise nısfiye adı verilir. Her neyin, nısfiyesi vardır. Bunlar hem ince hem kısadır. Alındıktan sonra ilk üç ay içinde haftada bir, ikinci üç ay içinde iki haftada bir, daha sonra ayda bir yağlanmak suretiyle bakımı yapılır. yağ olarak; fındık yağı, badem yağı vb. olabilir. En iyi yağlama yöntemi neyi bir tekne içerisinde yağa yatırmak suretiyle yapılanıdır. Daha farklı yağlama metotları da kullanılabilir. Neyi, çok dikkatli kullanmak gerekir. Ney düz bir zemin üzerine yatay olarak bırakılmalıdır. Eğer uzun süre bu kurala uymadan bırakılırsa eğilmesi muhtemeldir.