Kervansaray
Türkiye Selçuklu Devleti’nde Ticari Hayat ve Kervansaray:
Önemli ticaret yolları üzerinde bulunan ülkemiz toprakların İpek Yolu ticaret yolları üzerinde birçok han, hamam ve kervansaray inşaa edilmiş ve toplumun yararına kullanıma sunulmuştur. Sizlere bugün ülkemiz topraklarındaki en önemli kervansarayları tanıtacağız.
XIII. yüzyılda Türkiye Selçuklu Sultanları tarafından Anadolu’da birçok kervansaray yaptırılmıştır.
Kervansaraylar ilk defa 10. yüzyılın sonlarına doğru Selçuk Hanları tarafından Orta Asya’da yaptırılmıştır.
Selçuklular yol ağının her 40 kilometresine bir han yaptılar ve Anadolu’yu kervanlar için en güvenli ülke haline getirdiler
Çoğu, günümüzde harabe hâlinde olan bu kervansaraylar, barış zamanında kervanların konaklaması, savaş zamanında ise askeri üs olarak kullanılmıştır.
Kervansaraylar, yolcuların tüccarların her türlü ihtiyacını karşılayacak şekilde düzenlenmiştir. Buralarda insanların statülerine, inançlarına ve milliyetlerine bakılmadan herkese eşit hizmet verilmiştir. Ücretsiz barınma, yiyecek, ibadet, temizlik, tamirat sağlık hizmetleri hayvan yemi ve veteriner temini yapılmıştır. Ayrıca fakir yolculara bedava ayakkabı, hasta yolcular için ücretsiz tedavi ve ilaç verilmiştir. Eşyası kaybolan yolcunun eşyasının bedelinin ödenmiştir. Ölen fakir yolcunun defin masraflarının karşılanması yine devlet tarafından yapılmıştır. Gıyaseddin Kelhüsrev’in Antalya’yı fethettiği sırada, orada Mısır’dan gelen ve Frenkler tarafından soyularak malları ve kumaşları yağmalanan tüccarların zararı devlet tarafından ödenmiştir.
Selçuklular yol ağınin her 40 kilometresine bir han yaptılar ve Anadolu'yu kervanlar için en güvenli ülke haline getirdiler
Selçuk Türkleri pek çok kervansaray yapmistir. Bunun sebebi, kolay anlaşılır: Anadolu'yu yurt edindikten sonra ilk iş olarak iyi bir karayolu ağı meydana getirdiler. Bu yol ağının her 30-40 kilometresinde bir han yaptılar. Kervanlar ve yolcular bu hanlarda barınıyordu. Hanlar birer yolcu barınağı olmaktan başka, yol güvenliği saglayan birer karakol vazifesi de görüyordu. Uzak ülkelerden gelen ticaret kervanlari, yine uzak ülkelere güvenle giderlerdi.
Hanlar, eskiya baskınına karşı koyabilecek bir şekilde yapılmış kaleler gibiydi. Devrin seyyahları ve tarihçiler, Anadolu'nun en sakin, düzenli ve faal devrini Selçuklular zamaninda yaşadığını anlatırlar. Bunda, yol boyunca dizilen hanların, yani kervansarayların rolü olduğunu söylerler.
Sultan Hanı (Alaeddin Kervansarayı)
Aksaray'a 40 km. uzaklıkta ve Sultanhanı kasabasındadır. Selçuklu kervansaraylarının en büyüğü ve en güzelidir. I. Alaeddin Keykubat tarafından 1229 yılında yaptırılmıştır, bir yangından sonra 1278'de onarılarak genişletilmiştir. Mimarı Muhammed bin Havlan el-Dimışki'dir. 50x110 m.ebatında bir plan üzerine yapılmıştır. Yazlık ve kışlık olmak üzere iki bölümdür. Taçkapısının bezemeleriyle ünlüdür.
Karatayhan
Atabey emir Celaleddin Karatay tarafından yaptırılan Kayseri-Malatya güzergahındaki Karatayhan belki de Kapadokya kervansarayları arasında en iyi korunanıdır. Türkiye ile Suriye arasındaki bağlantıyı sağlayan önemli ticaret yolunun üzerinde bulunan hanın yapımına Alaaddin Keykubat zamanında başlanmış, Keyhusrev zamanında 1240-41’de tamamlanmıştır.
Vakfiyesinden Karatayhan’ın hem ekonomik, hem de sosyal yardım için yaptırıldığı anlaşılmaktadır. 46x80 m. ölçülerindeki hana giriş güney duvarındaki gösterişli portalindendir. Beden duvarlarından yüksek ve dışa doğru taşkın olan portalinde geometrik, bitkisel ve figürlü olmak üzere üç tip bezemeyi bünyesinde bulundurması diğer kervansaraylardan ayrılan ön önemli özelliğidir. Avlunun doğu kenarında sivri tonozlu, ince, uzun, doğrudan avluya açılan hücreler batısında ise revaklar bulunur.
Rüstem Paşa Kervansarayı
Edirne'dir. 1554 tarihinde Rüstem Paşa tarafından Mimar Sinan'a yaptırılmıştır. İki katlıdır. Birinci katta 39, ikinci katta 41 odası vardır. 1972 yılında restore edilerek otel olarak kullanılmaya başlanmıştır.Ke
Kapalıçarşı
İstanbul Kapalıçarşısı Fatih tarafından kurulmuş, Kanuni döneminde (1520-1566) büyütülmüş, 1701 yılında bugünkü planıyla inşa edilmiştir.
Edirne Bedesteni
Çelebi Sultan Mehmet tarafındanEski Cami(Cami-i Atik)'ye gelir temini amacıyla yaptırılmıştır.(XV. yüzyıl)
Zazadin Han
Konya'ya 22 kilometre uzaklıkta, Aksaray-Konya karayolundan 5 kilometre içerde Tömek köyü yakınında olan ve Saadeddin Köpek Hanı diye de anılan Zazadin Han, 1235-1236 yıllarında yapılmıştır. Güney cephede, kapalı mekana yakın bir yerde bulunan açık bölüm taç kapısı, beyaz ve açık kahverengi taşlarla yapılmıştır. Güney cephenin inşasında, çok miktarda işlenmiş buluntu taş kullanılmıştır. Taç kapının hacimli kitlesi içinde, duvara oturmuş basamaklarla çıkılan ve zengin bir taş süslemeye sahip olan mescidi yer almaktadır.
Kızılören Hanı
Konya-Beyşehir karayolu üzerinde, Konya'ya 41 kilometre uzaklıkta olan Kızılören Hanı, 1206-1207 tarihlerinde Selçuklu sultanı I. Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından yaptırılmıştır.
Ertokuş Hanı
Beyşehir-Eğirdir karayolu üzerinde, Gelendost ilçesinin Yeşilköy mevkiindedir. Kapalı bölüm kapısı üzerindeki kitabeden 1233 yılında yaptırıldığı anlaşılmaktadır.
Susuz Han
Burdur-Antalya karayolunun 2 kilometre içerisinde, Bucak ilçesine bağlı Susuzköy'ün içindedir. Susuz Han'ın, II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in saltanat döneminde, 1237-1246 yılları arasında bir tarihte yaptırıldığı tahmin edilmektedir. En gösterişli yeri taç kapısıdır. Girişin iki yanındaki mihrabiyelerin kemerleri üstünde yer alan 'ejder' ve 'melek' motifleri dikkati çekmektedir.
Kırkgöz Han
Burdur-Antalya karayolundan yaklaşık bir kilometre içerde, Antalya'ya 30 kilometre uzaklıktadır. Açık bölüm taç kapısı üzerindeki kitabeye göre han, II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in saltanat döneminde, 1236-1246 yılları arasında bir tarihte inşa edilmiştir.
Alara Han
Antalya-Alanya karayolundan 8 kilometre içeride, Antalya'ya 115 kilometre uzaklıkta, Akdeniz'e ulaşan yolların kontrolünde stratejik bir görevi olan Alara kalesinin yakında bulunmaktadır. Sultan Alaaddin Keykubad tarafından 1229-1230 yıllarında yaptırılmıştır.
