24 Mart 1923: Time Dergisi ve Atatürk
Toynbee, 1921 yılında Manchester Guardian adına Anadolu'daki Türk-Yunan savaşını yerinde izleyerek  Yunan birliklerinin giriştiği vahşet hareketlerini  gazetede yayınlamıştır.

Time dergisinin  bundan 101  yıl önce 24 Mart 1923 tarihinde   yayınlanan 4’ncü sayısının kapağında  Mustafa Kemal Atatürk vardı.
Atatürk, iki defa Time dergisine kapak olmuştur.  Time,  Atatürk’ü şöyle tanıtmıştır: “Mustafa Kemal Paşa; ‘Türk nerede kendisinin efendisidir?’ deyimine, her zamanki ‘cehennemde’ cevabının  yerine, ‘Türkiye’de’ cevabını vererek bu sözün aksini ispat etti. O hiç şüphesiz modern tarihin en büyük isimlerinden biridir. Ve şimdi Türkiye’nin kazandıklarına sahip çıkmaya azimli olarak Batı’nın gizli güçlerine karşı duruyor.”

Dergi, Mustafa Kemal Paşa hakkında tarihçi Arnold J. Toynbee’nin görüşlerine  de atıfta bulunmuştur:  “Mustafa Kemal Paşa hiç şüphesiz çağdaş tarihin büyük şahsiyetlerinden biridir. Bir Türk’ün Anadolu’da kendi efendisi olabileceğini şahsen sergileyerek ispatlamıştır.”

Dünya tarihini 26 medeniyete bölerek, yükseliş ve çöküşlerini “tehlikelerle yüz yüze gelme ve bunlara cevap verme” dönemlerine göre analiz eden Toynbee Atatürk için, “Öyle bir an düşünün ki, Batı Dünyamızda Reform, Rönesans, onikinci yüzyıl sonunun bilimsel ve kültürel devrimi ve endüstri devrimlerinin hepsi bir insan hayatının içine yığılmış olsun; ve bunlar kanunla mecburî kılınsın. İşte Atatürk, 1920 ile 1930 arasında, bu kadar kısa bir süre içinde ve hiçbir ülkede uygulanmamış en devrimci bir programı gerçekleştirdi.”  demiştir.
Atatürk’ün Time dergisine iki defa kapak olması, Kurtuluş Savaşı boyunca Türklerin mezalim yaptığını  yayınlayan Amerikan basınında  değişikliğe yol açmış,  Mustafa Kemal 21 Şubat 1927 tarihinde de  derginin kapağında yer almıştır. Time,  Atatürk’ü şu sözlerle okuyucularına  tanıtmıştır:

“Mustafa Kemal Paşa; ‘Türk nerede kendisinin efendisidir?’ deyimine, her zamanki ‘cehennemde’ cevabının yerine, ‘Türkiye’de cevabını vererek bu sözün aksini ispat etti. O hiç şüphesiz modern tarihin en büyük isimlerinden biridir. Ve şimdi Türkiye’nin kazandıklarına sahip çıkmaya azimli olarak Batı’nın gizli güçlerine karşı duruyor.”

Atatürk, Time dergisinin kapağına ikinci defa çıktığında Cumhuriyet 4 yaşındaydı. Savaş yıkım getirmiş olmasına rağmen ülke ekonomisi yüzde 8,5’lara varan büyüme hızı yakalamıştı. Bir yandan yerli üretim desteklenirken diğer yandan modernleşme yolunda hızlı adımlar atılmaktaydı. Türkiye’nin demokratik adımlar atması ve yeni bir güç olarak ortaya çıkması dünya kamuoyunun gündemine oturmuştu.

Toynbee, 1921 yılında Manchester Guardian adına Anadolu’daki Türk-Yunan savaşını yerinde izleyerek  Yunan birliklerinin giriştiği vahşet hareketlerini  gazetede yayınlamıştır.  Türkiye’de ve Yunanistan’da “Batı  Meselesi” adlı eserini, Mustafa Kemal önderliğindeki Milli Türk Ordusunun Yunan kuvvetlerini bozguna uğratmalarının hemen öncesinde, 1922 yılının yazında yayınlanmıştır.

Toynbee’nin  yazıları ve Türklerin davasına karşı giderek artan sempatisi Koraís kürsüsünün finansmanına katkıda bulunan Yunan hükümetinin ve destekçilerinin tepkisini çekmiş, baskılardan  bunalan Toynbee 1924 yılında kürsüden ayrılmıştır. Daha sonra, Kraliyet Uluslararası İlişkiler Enstitüsünde 1955 yılında emekli oluncaya kadar çalışacak ve önemli eserlerini bu kurumda kaleme alacak,  22 Ekim 1975 tarihinde de  vefat etmiştir.

 Arnold Joseph Toynbee, tarihin konusunun kültürler olduğunu söyleyen, kültürlerin ise dinamik yapılar olup, özelliklerini yaratıcı kişilerden aldığı, dolayısıyla tarihin kültürler hakkında olumlu ya da olumsuz değerlendirmelerde bulunmak yerine, kültürleri anlamaya çalışması gerektiği düşüncesiyle seçkinleşen tarih felsefecisiydi.  Atatürk için  çok önemli  tespitte bulunmuştur:

“Öyle bir an düşünün ki, Batı Dünyamızda Reform, Rönesans, onikinci yüzyıl sonunun bilimsel ve kültürel devrimi ve endüstri devrimlerinin hepsi bir insan hayatının içine yığılmış olsun; ve bunlar kanunla mecburî kılınsın. İşte Atatürk, 1920 ile 1930 arasında, bu kadar kısa bir süre içinde ve hiçbir ülkede uygulanmamış en devrimci bir programı gerçekleştirdi.”

Toynbee’nin  yazıları ve Türklerin davasına karşı giderek artan sempatisi Koraís kürsüsünün finansmanına katkıda bulunan Yunan hükümetinin ve destekçilerinin tepkisini çekmiş, baskılardan  bunalan Toynbee 1924 yılında kürsüden ayrılmıştır. Daha sonra, Kraliyet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü’nde 1955 yılında emekli oluncaya kadar çalışmış,  önemli eserlerini bu kurumda kaleme almış, 22 Ekim 1975 tarihinde vefat etmiştir.

Mustafa Kemal Atatürk, büyük devlet adamı, büyük komutan,çağdaş, bilimsel, aydınlık yolunda önemli adımlar atmış iyi bir liderdi. Bağımsızlık uğruna yaptığı mücadeleden zaferle çıktı. Türkiye Cumhuriyetinin Kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal yaptıklarıyla, konuşmalarıyla ve davranışlarıyla  sömürge altında inleyen milletler için örnek olmuş bir lider olmuştur. .

Kaynak:                                                                                .

Yazar: Sadık Rıdvan Karluk Tarih: 04.04.2024 Kategori: SİYASET-TARİH

Editör: Ali Vedat Akbulak
           Misak-i Milli Strateji Araştırma Kurumu

Kaynak web sitesi linki: 24 Mart 1923: Time Dergisi ve Atatürk - MİSAK- Millî Strateji Araştırma Kurulu