İyonlar, İskender İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu

     İYONLAR

    Batı Anadolu kıyılarının İzmir ve Güllük körfezi arasında yaşayan iyonlar ayrı şehir devletleri halinde yaşamış siyasi yönden birlik kuramamışlardı. Milet, Efes, Foça, İzmir önemli İyon şehirleriydi. Önce Lidyalılara ve daha sonra da Pers İmparatorluğuna bağlandılar.

     İyonlar denizci bir milletti. Felsefe,  matematik, ve tıp bilimlerinin temelleri İyonya’da atılmıştır.

Matematikte Tales ve Pisgor, felsefe de Diyojen, tıp alanında Hipokrat ünlü isimlerdir.

İyonların; Efes’te yaptırdıkları Artemis Tapınağı dünyanın yedi harikasından biri sayılır.

İyon Edebiyatının en önemli eserleri: Homeros’un İlyada ve Odise destanıdır.

Not: Fenike alfabesini batıya iyonlar aktarmıştır.

   İSKENDER İMPARATORLUĞU

     Makedonyalı İskender M.Ö. 334’te Persleri Granikos (Biga Çayı) ve İssos savaşlarında yenilgiye uğratarak Anadolu'daki Pers egemenliğine son verdi. Doğuya doğru ilerleyen İskender, Hindistan’a kadar ulaştı. İskender İmparatorluğu Döneminde; doğu medeniyeti ve Yunan medeniyeti birbirinden etkilenerek ortaya çıkan yeni uygarlığa “Hellenistik Medeniyeti” Denir. (M.Ö. 334-323) Hellenizmin oluşumunda; Yunan, Anadolu, Mezopotamya ve Mısır uygarlıklarının etkisi vardır. Bu dönemde önemli şehirler kurulmuştur (İskenderiye, Antakya, Bergama).

Mimari alanda Mısır’daki İskenderiye Feneri dünyanın yedi harikasından biri olarak gösterilir.

    İskender’in ölümünden sonra imparatorluk üçe ayrıldı.

-Mısır’da Ptolemler Krallığı (M.Ö. 321-320)

-Makedonya’da Anhtigonitler Krallığı (M.Ö. 321-64)

-Trakya ve Bat Anadolu’dan Hindistan’a kadar uzanan topraklarda Selevkoslar Krallıkları kuruldu.(279-168)

M.Ö. 133'te Bergama Krallığına son veren Romalılar uzun savaşlardan sonra Anadolu’ya egemen oldular.

       ROMA İMPARATORLUĞU

       İtalya’ya ilk gelenler İtalikler ve sona Etrüskelerdir. Roma şehir imparatorluğunun kurucusu Latinlerdir. Atlas okyanuslundan Fırat ırmağı boylarına kadar genişlemişlerdir. Kavimler göçünün etkisi ile MS 395’te ikiye ayrıldı ve Batı Roma 476 da yıkıldı.

    MÖ 133’te Bergama krallığına son veren Romalılar 100 yıl içinde Anadolu’nun tamamını egemenlikleri altına aldılar.

    Romalılar döneminde, Anadolu’da nüfus arttı, tarım ve ticaret gelişti. Ticaret için yeni yollar inşa edildi. Bu dönemde Antakya, İzmit, İznik, İstanbul gibi kentler büyüdü, gelişti ve Roma’dan sonra dünyanın en büyük merkezi haline geldi.  Kentlerde büyük binalar, stadyumlar, agoralar, tiyatrolar, hamamlar ve büyük kütüphaneler yapıldı.  Türkiye’de Roma İmparatorluğu döneminden başlıca şu eserler kalmıştır.

    İstanbul’da; Bozdoğan Su Kemeri, Çemberlitaş

Ankara’da; Agustus (Ogüst) Mabedi,  Roma Hamamı ve Antakya yakınlarında Aspendos Tiyatrosu Roma döneminden kalan eserler asasındadır.

Romalılar, ülke sınırları dışında kalan İran, Hindistan, Afganistan, ve Çin’e kadar giderek ticaret yaptılar Ticareti kolaylaştırmak için banka ve posta örgütü kurudular.

Roma halkı çeşitli sınıflara ayrılmıştı.

a. Patriçler: Üstün sınıf, her türlü hakka sahip sınıf

b. Pelepler: Bazı haklara sahipler

c. Köleler: Hakları olmayan insanlar

 Roma’da ilk yazılı kanunlar M.Ö. V.yüz yılda düzenlenen Oniki Levha kanunlarıdır.

  Not:   Filistin topraklarının Roma imparatorluğu içersinde olduğu dönemde Hıristiyanlık ortaya çıkmıştır. Romalıların bütün karşı koymalarına rağmen Hıristiyanlık yayıldı. En sonunda Roma İmparatorluğu Konstantin M.S. 313 yılında Milano Fermanı’nı kabul ederek Hıristiyanlık dinini serbest bırakmıştır ve bu yüz yılda Hıristiyanlık iyice yayılmıştır.

     BİZANS İMPARATOLUĞU

Roma imparatorluğu 395’te Doğu ve Batı Roma İmparatorluğu olarak ikiye ayrılmıştı. Doğu Roma İmparatorluğunun bir diğer adı Bizans İmparatorluğu’dur.

    Bizans VII. Yüzyılda Müslümanların akınlarıyla karşılaştı.

1071’de Malazgirt savaşında Türklere yenilen Bizanslıların elinde bulunan Anadolu topraklarının tamamına yakını kısa sürede Türklerin eline geçti. 1077’de Anadolu Selçuklu devleti kuruldu. 29 Mayıs 1453’te İstanbul’u fetheden Türkler, Bizans İmparatorluğuna son verdiler.