Atatürk Dönemi İzlenen Dış Politikanın temel İlkeleri
Atatürk Dönemi Dış Politika
Mustafa Kemal Atatürk Kurtuluş Savaşı yıllarda izlediği üç ilke:
1. Tam Bağımsızlık
2. Milli Egemenlik
3. Kökten Çağdaşlaşma
4. Kapitülasyonların kaldırılması
Atatük’e göre, millî dış siyasetin dayandığı ilkeler şunlardır:
Dış politika, millî politikaya uygun olmalıdır.
Millî politikada bağımsızlıktan asla ödün verilmemelidir.
Misakımillî Kararları’na uygun olmalıdır.
Türk kamuoyunu dikkate almalıdır.
“Yurtta barış, dünyada barış” ilkesine dayanmalıdır.
Uluslararası ilişkilerde eşitlik ilkesi benimsenmelidir.
Uluslararası ve devletler arası eşitlik prensibine uymalıdır.
Başka devletlerin iç politikalarından ve yönetim sistemlerinden etkilenmemelidir.
Diplomaside, bilim ve teknoloji yol gösterici olmalıdır.
Dış politika, gerçekçilik ve aklı ön planda tutan ilkelere göre düzenlenmelidir.
Dış politikada, her zaman dünya konjonktürü göz önünde bulundurmalıdır.
Lozan antlaşması sonrasında dışişleri bakanını çağırarak şu talimatları verir:
*Komşularınızın iç işlerine karışmayın.
*Rusya ile iyi geçinerek tahrik etmeyin.
*Arap ülkeleriyle tarihi, sosyal, kültürel ilişkilerinizi geliştirin. Fakat aralarındaki anlaşmazlıklara karışmayın.
*Kimse size bir şey sormuyorsa onlara akıl vermeyin.
*Batı’nın çağdaşlaşma yolunda ilmi alanlardaki gelişmelerini yakından takip edin, fakat onların emperyalist emellerine alet olmayın.
*Masonlara karşı uyanık olun.
*Milletin Hayatı Tehlikeye Maruz Kalmayınca, Savaş Bir Cinayettir.
Şu ve bu sebepler için milleti harbe sürüklemek taraftarı değilim. Harp zaruri ve hayatî olmalı. Hakiki kanaatim şudur: Milleti savaşa götürünce vicdanımda azap duymamalıyım.
Eğer Savaşa Girmeye Karar Verilecekse:
Öldüreceğiz diyenlere karşı 'ölmeyeceğiz' diye harbe girebiliriz. Lâkin milletin hayatı tehlikeye maruz kalmayınca, savaş bir cinayettir.”
15 Mart 1923
Gazi Mustafa Kemal Paşa
Kaynak: Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri. II. Cilt, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü yayınları: 1., Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1959, sayfa: 124. (Hakimiyeti Milliye gazetesi, – Mart 1923)