Osmanlılarda Klasik Dönem Hukuk Anlayışı

Osmanlılarda Klasik Dönem Hukuk Anlayışı

1-Klasik Dönemde Osmanlı Hukuku:

 Osmanlı devletinde diğer Türk-İslam devletlerinde olduğu gibiŞer’i ve Örfi Hukuk geçerli olmuştur. Osmanlı devletinde özellikle yönetim işlerinde Örfi hukuk daha çok kullanılmıştır. Osmanlı da Örfi Hukuk kuralları Kanunnameler ile oluşturulmuştur. Kapsamlı şekilde en çok kanun yapan Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet olup bu kanunlara Kanunname-i Ali Osman denilmiştir. Kanunnameler ihtiyaca göre, Şeyhülislam fetvası ile Şeri Hukuka aykırı olmayacak şekilde düzenlenirdi. Kanunnamelerin hazırlanma süreci;

1- Divan üyelerinin vezir-i azamanın başkanlığında (sadrazam)  toplanması

2-Nişancının konu hakkında bilgilendirme yapması

 3-Divanda görüşülüp tartışılması

4-Padişaha arz

5- padişahın kabul ettiğinin Mühimme defterine(devleti ilgilendiren önemli konular ve divan görüşmelerinin kayıt edildiği defter) kaydı

6-Ferman olarak kanunun çıkarılması şeklindedir.

     Kanunnameler birçok konuyu düzenlemek için çıkarılmıştır.

Ferman: Padişahın herhangi bir konuda tuğrasını taşıyan yazılı emirleridir.

Berat: Osmanlılarda bir göreve atanan, aylık bağlanan san ve ayrıcalık verilenlere çıkarılan padişah buyruklarıdır.

Fetva: Bir kanun yada konunun İslam dinine uygun olup olmadığına dair şeyhülislam tarafından

verilen belgedir.

Yasakname: Padişahın bir konuda kuralların çiğnenmesini önlemek için verdiği ceza fermanıdır.

Amanname: Özellikle gayrı Müslimlere verilen padişahın af fermanıdır.

Adaletname: devlet memurlarına halka karşı nasıl davranmaları gerektiğine dair gönderilen

fermanlardır.

Zafername: Bir galibiyetin başka ülke hükümdarlarına duyurulması için padişahın gönderdiği yazıdır.

Osmanlı hukuk sisteminde yargıçlara kadı denir.

Kadıasker: Kadıların başı idi. Kadıaskerler iki tane idi.

1-Anadolu Kadıaskeri

2-Rumeli kadıaskeri olmak üzere iki tane olup baş Kadıasker Rumeli kadıaskeridir.

Kadılar medrese eğitimi alarak atanırdı. Osmanlıda 5 çeşit kadı vardır. Taht , Eyalet,Sancak,Kaza ve Nahiye kadısıdır.

Kadılara soruşturmaları için yardımcı olan görevliyeNaib denir. Kadıların denetlenmesi için Mehayif adı verilen müfettişler vardı. Kadıların yanlış kararlarına itiraz Divan-ı Hümayuna yapılırdı. Divan-ı

Hümayunda görüşülen dava padişahın onayı ile kesinleşirdi.

Google+ WhatsApp