Mustafa Kemal Atatürk'ün Hayatı

ATATÜRK’ÜN HAYATI

     Atatürk’ün 1881’de doğduğu Selanik, Osmanlı Devleti’nin çok uluslu yapısında değişik ırk ve dine mensup Osmanlı halklarının yaşadı bir şehirdi. Bir liman şehri olan Selanik, Avrupa ve İstanbul’u birbirine bağlayan demir yollarına sahipti.  Şehrin bu özelliği Avrupa’da meydana gelen yeniliklerin ve olayların takip edilmesini kolaylaştırıyordu.  

     Babası Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde Hanım’dır. Baba tarafından dedesi Hafız Ahmet Efendi XIV-XV. Yüzyıllarda Anadolu’dan Makedonya’ya yerleştirilmiş Kocacık Yörüklerindendir.

     Anne tarafından dedesi;  Feyzullah Ağa ise Konya Karaman’dan Rumeli’ye gelen Konyar Yörüklerindendir.

     Atatürk’ün anne ve babası evliliklerinde Ali Rıza Efendinin baba evine yerleştiler. Evliliklerinde; Fatma, Ahmet, Ömer, Mustafa, Makbule ve Naciye isminde çocukları oldu.  Mustafa Kemal’inin Makbule adındaki kız kardeşi haricindekiler küçük yaşta vefat etmişlerdir.

     Mustafa Kemal’in babası, Zübeyde Hanım’ın isteğini dikkate alarak önce mahalle mektebine ardından da Şemsi Efendi okuluna gönderdi.

     Mustafa Kemal’in babasının ölümü üzerine büyük sorunla karşı karşıya kalan annesi önce çocuklarını yanına alarak Selanik yakınlarında Langaza’daki Rabla Çiftliği’nde çalışan ağabeyinin yanına gitti. Daha sonra Mustafa Kemal’in annesi Selanik’te bulunan kız kardeşinin yanına döndü.  Burada bir süre Selanik Mülkiye Rüştiyesi’ne (sivil ortaokul) devam etmekteyken Selanik Askeri Rüştiyesi’nin sınavını kazandı.

         Selanik Askeri Rüştiyesinin, Mustafa Kemal’in yetişmesinde önemli bir yeri vardır. Mustafa bu okulda, üstün başarı ve yeteneği ile öğretmenlerinin dikkatini çekti. Yüzbaşı Mustafa Efendi ondaki farklılığı görerek kendisine Kemal adını verdi.

         Mustafa Kemal, Selanik Askeri Rüştiyesini bitirdikten sonra Manastır Askeri İdadisi’ne (Askeri Lise) girdi (1895).  Bu okulun da Mustafa Kemal’in fikir hayatının oluşmasında ve gelişmesinde önemli etkileri olmuştur.

         1899’da bu okuldan mezun olan Mustafa Kemal, İstanbul’a gelerek Harp Okuluna girdi (1899). Mustafa Kemal, 11 Ocak 1905’ de Harp akademisini kurmay yüzbaşı olarak bitirdi.

         Askerlik Hayatı:

     Mustafa Kemal’in ilk görev yeri, kurmay yüzbaşı rütbesi ile 1905 yılında atandığı Şam’daki V. Ordu olmuştur. İlk katıldığı savaş Trablusgarp Savaşı (1911) dir.

     Mustafa Kemal, Balkan Savaşı’nda Çanakkale Boğazı’nı savunmakla görevli Bolayır Kolordusunun Harekât Şubesi Müdürlüğünü yaptı.  Bu görevi sırasında bölgeyi yakından tanıdı. Bu durum, gelecekte, Çanakkale Savaşlarında kendisine büyük yararlar sağladı.

     Balkan Savaşı’ndan sonra Mustafa Kemal, Sofya Askeri Ataşeliğine atandı. Birinci Dünya Savaşı’ çıktığında Mustafa Kemal Sofya’da bulunmaktaydı. Birinci Dünya Savaşı sırasında Tekirdağ’da kurulacak olan 19. Tümen Komutanlığı verildi. 25 Nisan 1915’te Gelibolu Yarımadası’na çıkarma yapan İtilaf güçleri karşılarında Mustafa Kemal’i bulmuşlardı. Mustafa Kemal emrindeki askerlere: “Size ben taarruz değil, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimize başka kuvvetler ve kumandanlar kaim olur.” Anafartalar, Conkbayır ve Arıburnu’ndaki başarılarından dolayı kendisine “Anafartalar Kahramanı” unvanını kazandırdı. Çanakkale Zaferi’nden sonra Mustafa Kemal, 1916’da 16. Kolordu Kumandanlığına tayin edildi.  27 Şubat 1916’da Kolordusuyla birlikte Diyarbakır’a nakledilirken, tuğgeneralliğe (mirlivarlığa) yükseltildi. Doğu cephesi görevi sırasında Muş ve Bitlis’i Rus ordusundan geri aldı. 

        Mustafa Kemal, burada II. Ordu kumandanlığına vekil olarak getirildi. 1917’de de Kafkas Cephesi’ndeki II. Ordu Kumandanlığına ve sonra da Yıldırım Orduları Grubunda VII. Ordu Kumandanlığına tayin edildiyse de Mustafa kemal bu ordunun disiplinli olmadığını bir rapor hazırlayarak İstanbul’a geldi.

         1917’de Veliaht Vahdettin’in Almanya gezisine katıldı.  Mustafa Kemal Almanya gezisinden sonra yeniden Filistin’deki VII. Ordu Kumandanlığına getirildi. Filistin Cephesi’nde Osmanlı ordusu, insan ve malzeme yönünden kendisinden çok üstün İngiliz kuvvetlerine karşı koyamadı ve düzenli bir şekilde ordusunu Halep’e çekerek burada düşman ilerleyişini durdurdu.

         Mustafa Kemal 31 Ekim 1918’de Liman von Sanders’in yerine Yıldırım Orduları Grubu Kumandanlığına tayin edildiği günden bir gün sonra Sadrazam İzzet Paşa tarafından İstanbul’a çağrıldı.  13 Kasım 1918 günü İstanbul’a geldi.

     Mustafa Kemal ülkeyi kurtarmak için 19Mayıs 1919'da Anadolu'ya geçti. Halkın işgal kuvvetlerine karşı direnişini örgütledi.
23 Nisan 1920 'de Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Ankara'da toplanmasını sağladı.
Kurtuluş Savaşı sırasında ülkeyi yöneten bu meclisin başkanlığına seçildi. Komutasındaki ordular Sakarya Savaşı ve Büyük Taarruz'u başarıyla sonuçlandırarak düşmanı yurttan kovdu. Saltanatı ve Halifeliği kaldırdı. 29 Ekim 1923'te cumhuriyeti kuran Mustafa Kemal ilk cumhurbaşkanı seçildi. Barış döneminde de ülkeyi başarıyla yönetti. Bütün ülkelerle dostça ilişkiler kurmayı amaç edindi. Ulusal bilinci geliştirmek için 1931'de Türk Tarih Kurumu'nu,1932'de Türk Dil Kurumu'nu kurdu. Eğitim alanında, siyasi, sosyal, ekonomi kalanda birçok inkılâplar yaptı. 1934'te TBMM bir yasayla Mustafa Kemal'e "Atatürk" soyadını verdi. 10 Kasım 1938'de İstanbul'da Dolmabahçe Sarayı'nda ölen Atatürk 'ün cenazesi Ankara'ya getirildi; bir süre için Etnografya Müzesi'ndeki geçici kabre kondu.1953'te Ankara'da Anıtkabir'de toprağa verildi.

Mustafa Kemal yönetimindeki Türk Kurtuluş Savaşının önemli aşamaları şunlardır: